Oblicza starości w perspektywie lokalnej. Studium socjopedagogiczne

Jaka jest starość? Dlaczego taka jest? Jaka może (powinna) być? Wreszcie – co uczynić, by była pomyślna – zarówno w wymiarze jednostkowym, jak i z punktu widzenia zbiorowości seniorów? Postawione pytania wydają się – na pozór – proste w swej istocie, niemniej jednak dotykają spraw fundamentalnych, ważnych nie tylko z perspektywy człowieka „już starego”. Odnalezienie trafnych odpowiedzi w tej materii stanowi podstawę kształtowania skutecznej polityki senioralnej, a tylko taka zapewni stabilność egzystencjalną sześciu milionom polskich seniorów oraz pozostałym pokoleniom – tym „jeszcze nie starym”. Jaka zatem jest starość? Niniejsza publikacja, mająca charakter teoretyczno-empiryczny, nie aspiruje do miana zbioru gotowych i jednoznacznych odpowiedzi w tej kwestii, choć z pewnością stanowi próbę ich poszukiwania. Na tle różnobarwnych portretów starości, wyłonionych na podstawie analizy literatury przedmiotu, przedstawione zostały zidentyfikowane w efekcie własnych badań oblicza egzystencji starszych mieszkańców miejsko-wiejskiego rejonu Wielkopolski. Prezentacji tej towarzyszy intencja ukazania charakterystycznych cech położenia egzystencjalnego seniorów oraz odtworzenia tego, w jaki sposób finalną postać ich sytuacji życiowej (pomyślną, labilną, niepomyślną) zdeterminowały rozmaite czynniki, począwszy od makrospołecznych, aż po indywidualne, podmiotowe okoliczności dookreślające biografie poszczególnych jednostek. W odczuciu autorki, niezależnie od wielu innych uwarunkowań, niezaprzeczalny wpływ na jakość życia seniora ma środowiskowa dostępność i zasobność sieci wspomagania (nieformalnego, instytucjonalnego), w ramach której uruchamiane są działania pomocowe. Z tego względu zagadnienie finalnego etapu ludzkiej egzystencji podejmowane w książce zostało osadzone w tradycyjnie obecnych na gruncie pedagogiki społecznej wątkach: środowiska życia (które poprzez różnorodność bodźców oddziałujących na człowieka może sprzyjać zarówno harmonijnemu rozwojowi, jak i generować jego zagrożenia), a także wspomagania (ukierunkowanego na zaspokojenie potrzeb przedstawicieli różnych kategorii wiekowych, łagodzenie niedostatków, kreowanie warunków zabezpieczenia ich bytu w możliwie szerokim i wszechstronnym zakresie). Książka ta kierowana jest do wszystkich osób, którym problematyka gerontologiczna nie pozostaje obojętna, z nadzieją, że jej lektura przyczyni się do pełniejszego rozumienia problemów i potrzeb seniorów, a także stanie się inspiracją do podejmowania działań mających na celu podniesienie jakości ich życia.