Obecność mitu

Tom esejów filozoficznych ma długą historię. Napisany w roku 1966, długo i bezskutecznie czekał na publikację w wydawnictwie Czytelnik. Ukazał się dopiero w 1972 roku w Instytucie Literackim w Paryżu, w okresie gdy Kołakowski - profesor Uniwersytetu Warszawskiego - został usunięty z tej uczelni i zmuszony do emigracji w 1968 roku (od 1970 roku został profesorem filozofii uniwersytetu w Oksfordzie). Tytułowa „obecność mitu” jest zagadnieniem relacji między „bytem” i „powinnością”, tym, co percypowane i przypadkowe a tym, co jest wartością nieprzypadkową. Autor w kolejnych esejach analizuje obecność mitu w epistemologii, historii, sztuce, zgłębia mit w logice - mit Rozumu, przedstawia mityczny sens miłości, seksualizmu, erotyki, wolności i mit filozoficzny lub religijny pozwalający przezwyciężyć świadomość fenomenu obojętności świata, mit społeczny i polityczny, omawia trwałość i chwiejność mitu, przekraczanie przez język granicy doświadczenia, „pragnienie, by samą treść świadomości mitycznej zakląć w słowa,
którymi można by z równą swobodą manipulować, jak zwykłym zasobem mowy organizującej doświadczenie”. Książka łączy wybitne wartości filozoficzne z elegancją stylu Kołakowskiego-pisarza.