WAŻNE
TERAZ

Wyjątkowe liceum. 100 proc. frekwencji na edukacji zdrowotnej

Nobel nie był dla niego pocałunkiem śmierci

Obraz
Źródło zdjęć: © Inne

Odszedł jeden z najwybitniejszych poetów polskich XX wieku. Noblista, Czesław Miłosz.

Czesław Miłosz był ostatnim z wielkich poetów dwudziestolecia międzywojennego. Jako poeta zadebiutował w roku 1933 zbiorem Poemat o czasie zastygłym. Był wówczas członkiem grupy Żagary, do której należeli poeci studiujący na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie.

W roku 1937 przeprowadził się do Warszawy, zamykając tym samym okres wileński. Napisał wówczas wiersz zaczynający się słowami: W mojej ojczyźnie, do której nie wrócę.

W okupowanej przez hitlerowców stolicy powstały utwory, które znalazły się w wydanym w roku 1945 tomie Ocalenie, którym Miłosz otworzył nowy rozdział współczesnej poezji polskiej i które na stałe weszły do jej kanonu.

Po kilku latach pracy w służbach dyplomatycznych PRL na placówkach w Nowym Jorku, Waszyngtonie i w Paryżu postanowił w roku 1951 poprosić Francję o azyl polityczny.

Pierwszy emigracyjny tom, jaki ukazał się w kierowanym przez Jerzego Giedroycia Instytucie Literackim, to Światło dzienne (1953) z Traktatem moralnym, z wierszami Do Tadeusza Różewicza, poety i Na śmierć Tadeusza Borowskiego, a także Który skrzywdziłeś.

Po latach cytat z tego utworu zostanie wyryty na pomniku Stoczniowców, który stanie przed bramą Stoczni Gdańskiej:

"Który skrzywdziłeś człowieka prostego
Śmiechem nad krzywdą jego wybuchając,
Gromadę błaznów koło siebie mając
Na pomieszanie dobrego i złego"

oraz:

"Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta
Możesz go zabić - narodzi się nowy.
Spisane będą czyny i rozmowy".

We Francji, w prowincjonalnych miasteczkach Brie-en-Comte-Robert i Montgeron, w których mieszkał aż do roku 1960, gdy przeprowadził się do Ameryki, powstał Traktat poetycki (1957), a także teksty, które znalazły się w tomie Król Popiel i inne wiersze (1962), takie jak: Sroczość i Oda do ptaka, Z chłopa król i Na ścięcie damy dworu.

Bez wątpienia Miłosz należy nie tylko do najwybitniejszych, ale również do najpracowitszych, najbardziej twórczych poetów.

Znamienne, że poeta nie zwolnił tempa po odebraniu Nagrody Nobla, chociaż - jak wiadomo - rzadko który pisarz napisał cokolwiek ważnego po Noblu.

Późna twórczość Miłosza imponuje rozmachem, ogromem i doskonałością.

Wśród poematów znalazły sie również i te o charakterze autotematycznym. W Emerycie zastanawiał się nad tym, co przeżył w ciągu swojego długiego życia. Parę lat później napisał jeszcze Na moje 88. urodziny, zamieszczone w zbiorze To (2000), którym pożegnał XX wiek:

"Jestem jak ten, kto widzi, a jednak sam nie przemija,
duch ulotny mimo siwizny i chorób starości".

W zbiorach To i Druga przestrzeń znajdziemy też tak znamienne utwory, jak: Oda na osiemdziesiąte urodziny Jana Pawła II, a także Wybierając wiersze Jarosława Iwaszkiewicza na wieczór jego poezji, Mistrz mego rzemiosła - poświęcony pamięci Iwaszkiewicza, Krawat Aleksandra Wata, O poezji z powodu telefonów po śmierci Herberta, wreszcie Unde malum oraz Różewicz, w których wrócił po wielu latach do rozmowy z autorem Niepokoju.

Niewątpliwie najwięcej emocji wywołał obszerny Traktat teologiczny - rzecz o łasce i niełasce wiary, rozmachem i wagą nawiązująca do najdonioślejszych osiągnięć poetyckich tego autora - w opinii wielu interpretatorów otwierający perspektywę poezji polskiej XXI wieku.

W zamykających Drugą przestrzeń piosenkowych Metamorfozach zwracał się do Stwórcy, mając przed oczami "klepsydrę i cmentarz".

Czesław Miłosz przeżył swoją epokę, swój wiek. Bohater jego poezji wydaje się prefiguracją człowieka XX wieku, wieku postępu i katastrofy. Poezja Miłosza jest wielogłosowa, wielogatunkowa i wielowymiarowa, z jednej strony nowoczesna, z drugiej zaś silnie osadzona w tradycji.

W jego dorobku znajdziemy: pieśni, hymny i elegie, kołysanki, modlitwy i dytyramby, piosenki, baśnie i legendy, traktaty, poematy i ody, precyzyjne sonety i amorficzne "notatniki" oraz "zeszyty".

Oprócz wymiaru stricte literackiego liryka Miłosza ma również wymiar moralny i religijny, polityczny i publicystyczny, głos Miłosza jako artysty jest przecież także głosem obywatela i filozofa, głosem uczestnika i świadka.

Miłosz to taki poeta, który uwodzi czytelnika jedną metaforą, jednym obrazem, jednym czy dwoma wersami.

Wybrane dla Ciebie

Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]