Nauczyciele szkół powszechnych i podstawowych na Warmii i Mazurach (1945–1956)

Autorka ma nadzieję, że niniejsza praca stanowi istotny krok na drodze do syntezy dziejów nauczycielstwa oraz dalszych badań nad dziejami polskiej edukacji w regionie i kraju. Książkę adresuje także do grona Czytelników, którym bliskie są sprawy zawodu nauczycielskiego i pracy nauczycieli.

Opracowanie stanowi monograficzne studium historyczno-pedagogiczne. Ogólną konstrukcję niniejszej publikacji tworzą cztery rozdziały wyodrębnione na podstawie kryterium problemowo-chronologicznego. W rozdziale pierwszym wyróżniono problemy, które zadecydowały o specyfice pracy nauczycieli na Warmii i Mazurach w latach 1945–1956. Jako kryterium wyboru omawianych zagadnień przyjęto wydarzenia gospodarcze, społeczno-kulturowe i demograficzne, oświatowo-wychowawcze oraz pedeutologiczne.

Drugi rozdział poświęcony został kształtowaniu się środowiska nauczycielskiego na Warmii i Mazurach. Dla pełniejszego zrozumienia problemów związanych z rolą nauczyciela w organizującym się szkolnictwie na Warmii i Mazurach po drugiej wojnie światowej niezbędne było przedstawienie pracy nauczycieli, którzy organizowali prywatne szkoły polskie na tym terenie w okresie międzywojennym. Analizie poddano potrzeby kadrowe i wymagania kwalifikacyjne nauczycieli szkolnictwa powszechnego. W rozdziale tym nie zabrakło nawiązania do wymagań nowej polityki oświatowej względem nauczycieli szkół podstawowych.

Działalność pozalekcyjna i pozaszkolna nauczycieli w latach 1945–1956 to główna treść rozdziału trzeciego. Za ważne uznano przypomnienie różnych rodzajów aktywności nauczycieli zarówno w środowisku szkolnym, jak i poza nim, ich działalność związkową i polityczną.

W rozdziale czwartym przedstawiono warunki pracy nauczycieli oraz warunki socjalno-bytowe – omówiono wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne, urlopy i sytuację mieszkaniową.