Myślisz rozważnie czy emocjonalnie? Światowej sławy badacz ostrzega przed pułapkami myślenia

W swojej książce "Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym" Daniel Kahneman zastanawia się nad kwestią, czy ludzie są naprawdę świadomymi twórcami swoich wyborów i osądów. Czy możemy bezgranicznie ufać naszemu myśleniu, zwłaszcza temu, które jest szybkie, intuicyjne i emocjonalne?

Przesłuchaj audiobooka "Pułapki myślenia" w Audiotece

Kahneman sugeruje, że być może bezpieczniej jest polegać na wolniejszym, bardziej analitycznym myśleniu. Niemniej jednak nawet wtedy trudno jest uniknąć tzw. pułapek myślenia. Te pułapki, jak zauważa badacz, często wprowadzają w błąd nawet ekonomistów, co nie sprzyja podejmowaniu trafnych decyzji.

Kahneman dokonuje dogłębnej analizy tych zagadnień, dostarczając nam istotnych spostrzeżeń na temat mechanizmów działania ludzkiego mózgu. Autor wyjaśnia, jak nasze myślenie jest kształtowane przez dwa współpracujące systemy: jeden, który jest szybki, intuicyjny i emocjonalny oraz drugi, który działa wolniej i bardziej logicznie.

Noblista odkrywa przed nami fascynujące możliwości, ale także błędy i niedoskonałości, które są nieodłącznym elementem szybkiego myślenia. Wskazuje na wszechobecny wpływ intuicyjnych wrażeń na nasze myśli i zachowania, co pozwala nam lepiej zrozumieć, jak funkcjonuje nasz umysł. Owoc swoich wieloletnich badań zgromadził w książce "Pułapki myślenia", która teraz dostępna jest w formie audiobooka w Audiotece.

Przesłuchaj audiobooka "Pułapki myślenia" w Audiotece

Badacz w "Pułapkach", aby pokazać, na jakie dwa różne sposoby działa nasz mózg, zaproponował najprostszy eksperyment.

"Aby docenić autonomię systemu pierwszego i zrozumieć różnicę między wrażeniami a przekonaniami, narysuj poziomą linię zakończoną z obu stron grotami. Poniżej narysuj linię o takiej samej długości, ale groty skieruj w przeciwną stronę. Tak, aby ich wierzchołki stykały się z krańcami dolnej linii" czytamy w rozdziale zatytułowanym "Złudzenie". Dalej przekonuje, że ta dolna linia będzie dla osoby patrzącej na rysunek dłuższa od pierwszej. To popularne zjawisko nazywa się "Złudzeniem Mullera-Lyera".

By przekonać się, że obie linie mają identyczną długość wystarczy je zmierzyć linijką. Autor zauważa, że osoba patrząca na linie i widzącą ich długość na linijce, uzyska przekonanie o tym, że są równe. Kahneman podkreśla, że to przekonanie uzyskuje system drugi (ten logiczny, który obserwator nazywa sobą). Teraz patrzący wie, że obie linie są identyczne, jednak mimo to, nadal będzie widział różnice ich długości. Autor pisze o nim: "Nie potrafi sprawić, by system pierwszy (emocjonalny - przyp. red.) nie wykonywał swojego triku". Jest tylko jedna możliwość oparcia się złudzeniu. "Musisz nauczyć się nie dowierzać wrażeniom dotyczącym długości linii". Dzięki temu nigdy nie damy się "nabrać" naszemu wrażeniu, choć wciąż... będziemy widzieć różnej długości linie.

Kahneman w swojej pracy przekonuje, że często poddajemy się złudzeniom nie tylko wzrokowym, ale także myślowym. Podważa model racjonalności ludzkich osądów i decyzji. Badacz poświęcił się badaniom zachowań i decyzji ekonomistów i maklerów, a jego odkrycia zmieniły pogląd na wiele spraw związanych ze światem finansów.

Przesłuchaj audiobooka "Pułapki myślenia" w Audiotece

Daniel Kahneman w 2002 roku otrzymał Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za zastosowanie narzędzi z psychologii w badaniach ekonomicznych, ze szczególnym uwzględnieniem teorii perspektywy (wspólnie z Vernonem L. Smithem).

W najnowszym odcinku podcastu "Clickbait" rozkładamy na czynniki pierwsze fenomen "Reniferka", przyglądamy się skandalom z drugiej odsłony "Konfliktu" i zachwycamy się zaskakującą fabułą "Sympatyka". Znajdź nas na Spotify, Apple Podcasts, YouTube, w Audiotece czy Open FM. Możesz też posłuchać poniżej: