Mikołaj Sęp Szarzyński

Mikołaj Sęp Szarzyński to słynny poeta, jeden z najbardziej znanych polskich twórców piszących na przełomie renesansu i baroku. Był przedstawicielem nurtu metafizycznego w poezji, do jego najbardziej znanych dzieł należą sonety, pieśni, erotyki, epitafia i liryki. Najważniejszym zbiorem tekstów poety jest wydany po jego śmierci tomik "Rytmy abo wiersze polskie".

Mikołaj Sęp Szarzyński – życiorys

Mikołaj Sęp Szarzyński urodził się najprawdopodobniej w 1550 roku w okolicach Lwowa (w miejscowości Zimna Woda lub Rudna), zmarł w 1581 roku. Mikołaj Sęp herbu Junosza był synem podstolego lwowskiego Joachima, miał dwóch braci, Jakuba i Wita.

Szarzyński studiował w Wittenberdze i w Lipsku, znał łacinę i grekę, prawdopodobnie w młodości był wyznania protestanckiego lub sympatyzował z reformacją, jednak w późniejszym życiu nawrócił się na katolicyzm. Mikołaj Sęp Szarzyński podróżował do Włoch i Szwajcarii, zaczął pisać po śmierci ojca ok. 1568 roku, wtedy bowiem powstało poświęcone mu epitafium nagrobkowe.

Śmierć Mikołaja Sępa Szarzyńskiego datowana jest na 1581 rok, poeta miał wtedy 31 lat, pochowano go w Przeworsku lub Przemyślu.

Mikołaj Sęp Szarzyński – twórczość

Twórczość Sępa Szarzyńskiego zaliczana jest do nurtu metafizycznego, badacze nie są jednak w stanie jednoznacznie zakwalifikować jej do jednej epoki literackiej, ponieważ zawiera ona elementy charakterystyczne zarówno dla piśmiennictwa renesansu, jak i baroku. Poezję Mikołaja Sępa Szarzyńskiego opublikował jego brat Jakub dopiero w 1601 roku w zbiorze "Mikołaja Sępa Szarzyńskiego rytmy, abo wiersze polskie. Po jego śmierci zebrane i wydane. R. P. 1601". Część twórczości Szarzyńskiego zaginęła.

W 1891 roku do druku trafiły znalezione przez Aleksandra Brücknera erotyki Szarzyńskiego. Inspirowane są twórczością takich poetów jak Horacy, Owidiusz, Katullus i Francesco Petrarka. Szarzyński dedykuje swoje utwory miłosne Jadwidze Tarłównie, Annie Sławskiej, Kasi i Zosi. Wśród innych utworów Mikołaja Sępa Szarzyńskiego znajdziemy m.in. "Epitaphium Rzymowi", "Epitaphium albo napis na grób pannie Annie Stawskiej" i pieśni "O Fridruszu" czy "O Strusie".

Mikołaj Sęp Szarzyński przez wiele lat nie był powszechnie znany, ale chociaż opracowania na jego temat zaczęły się pojawiać w większej liczbie pod koniec XIX wieku, to wpłyną na poezję przełomu XVI i XVII takich twórców jak choćby Sebastian Grabowiecki, Daniel Naborowski i Jan Andrzej Morsztyn.

Mikołaj Sęp Szarzyński – sonety

Sonety Sępa Szarzyńskiego należą do najczęściej analizowanych przez badaczy dzieł, ponieważ to Szarzyński rozpowszechnił w Polsce ten rodzaj utworu poetyckiego. W zbiorze "Rytmy abo wiersze polskie" znalazło się sześć sonetów, a wśród nich "O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem" (sonet I), "O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem" (sonet IV) i "O nietrwałej miłości rzeczy świata tego" (sonet V).