Mika Waltari

Najpopularniejszy pisarz fiński.

Tłumaczony na wszystkie ważniejsze języki świata, poeta i dramaturg, publicysta i tłumacz, należał do pokolenia literackiego, które w latach 20. XX w. wprowadzało niepodległą Finlandię do Europy.

Debiutował jako nastolatek tomikami poezji, rozgłos przyniosła mu powieść Suuri Illosioni (1928, Wielkie złudzenia), nawiązująca do twórczości amerykańskiego "straconego pokolenia" (lost generation), wyrażająca anarchicznego ducha owych "szalonych lat" i brutalne rozczarowanie powojenną rzeczywistością.

Pozycja literacka Waltariego ugruntowała się w latach 30., kiedy w jego twórczości ideowy romantyzm ustąpił miejsca realizmowi i tradycyjnym środkom wyrazu. Walcząc z gruźlicą, alkoholizmem i obsesją śmierci, potrafił zdobyć się na niezwykły wysiłek twórczy: powstały wtedy mistrzowskie mikropowieści i nowele, sztuki teatralne i scenariusze filmowe, a przede wszystkim wielka "trylogia helsińska" Isästä poikaan (1942, Z ojca na syna).

Jego bibliografia była już wtedy imponująca, ale prawdziwie światową sławę miały mu przynieść dopiero powieści historyczne. Zaczął je pisać podczas drugiej wojny światowej, która tak dotkliwie doświadczyła Finlandię i samego pisarza, określając jego światopogląd na resztę życia.

Rozrachunku z przeszłością dokonuje Waltari w najsłynniejszym swoim dziele, powieści Egipcjanin Sinuhe (1945, wyd. pol. 1969): człowiek jest liściem miotanym wichrami historii, szansę w konfrontacji z potęgami tego świata może dać mu tylko władza. Owa pesymistyczna nuta i tak charakterystyczny dla Waltariego, a lubiany przez jego czytelników "powiew smutku" nadają atmosferę także innym powieściom historycznym, spośród których w języku polskim ukazały się m.in.: Karin, córka Monsa (1942, wyd. pol. 1966), Mikael (1942, wyd. pol. 1964), Czarny Anioł (1952, wyd. pol. 1978).

Książki te, ciągle wznawiane, znajdują wciąż nowych czytelników, którzy dzięki mistrzowsko nakreślonym wizerunkom psychologicznym identyfikują się z bohaterami Waltariego.