Między kościołem a synagogą (szkic o pamięci) - wystawa Tadeusza Kantora
Wystawę obiektów i rysunków Tadeusza Kantora , prezentującą obecne w sztuce krakowskiego artysty i przedstawieniach jego Teatru Cricot 2 odniesienia do symboliki katolickiej i judaistycznej, można zobaczyć na wystawie „Między kościołem a synagogą (szkic o pamięci)”, otwartej w piątek w Kielcach.
Pokazano liczne szkice i rysunki Kantora , elementy scenografii ze spektakli: „Niech sczezną artyści” (wózeczek), „Wielopole, Wielopole” (szafa i łóżko z manekinem księdza), „Umarła klasa” (manekiny uczniów w szkolnych ławach, maszyna pamięci), atrapę starej, drewnianej trumny wystawianej dawniej w Dzień Zaduszny w kościele, a także fotografie i reprodukcje obrazów.
Wystawie eksponatów, prezentowanych w Galerii Współczesnej Sztuki Sakralnej, towarzyszy filmowy pokaz 108 fotografii dokumentujących stare widoki Wielopola Skrzyńskiego, życie tego miasteczka i historię rodziny Tadeusza Kantora , uwzględniających szczególnie osoby, które stały się pierwowzorami spektaklu „Wielopole, Wielopole”. Można obejrzeć także kilkunastosekundowe projekcje filmowych zapisów przedstawień – „Umarłej klasy” i „Gdzie są niegdysiejsze śniegi”.
Jak wyjaśniła kurator Galerii Agnieszka Orłowska, oryginalne szkice Kantora są formą notacji, zapisu zaobserwowanych zjawisk i zdarzeń, wizualizacją pierwszych impulsów myśli, pomysłów scenicznych i malarskich, niezbędnym narzędziem kreacji. Cała wystawa – swoista kuchnia artysty – jest próbą przybliżenia genezy jego sztuki; miejsca i czasu, w którym wszystko się zaczęło.
„To było małe, typowe miasteczko na Wschodzie, z dużym rynkiem, kilkoma nędznymi uliczkami. (...) Po jednej stronie kościół, plebania i cmentarz, po drugiej synagoga, ciasne uliczki żydowskie i również cmentarz, nieco inny. Obie strony żyły w zgodnej symbiozie. Ceremonie katolickie były spektakularne – procesje, chorągwie, kolorowe stroje ludowe, chłopi... Po drugiej stronie rynku – tajemnicze obrzędy, fantastyczne pieśni i modły, czarne chałaty, lisie czapki, świeczniki, rabini, wrzask dzieci. Miasteczko, poza swoim codziennym życiem, było skierowane ku wieczności...” – opisał Kantor rodzinne Wielopole Skrzyńskie.
* Tadeusz Kantor (1915-1990) to jeden z najwybitniejszych twórców sztuki XX wieku.* Był artystą wszechstronnym, jak mówił, totalnym. Malarz, scenograf, poeta, aktor, happener – światową sławę zyskał jako człowiek teatru. Także w nim pozostał jednak przede wszystkim malarzem, który myślał obrazami, a zamiast farb używał aktorów i rekwizytów.
Kielecka wystawa powstała ze zbiorów prywatnych, zasobów muzeów w Krakowie i Tarnowie, Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora - Cricoteka w Krakowie oraz Filmoteki Narodowej w Warszawie.