Marian Spychalski

Marian Spychalski (ur. 06.12.1906- zm.07.06.1980), z zawodu inżynier architekt, szerzej znany ze swojej działalności polityczno-wojskowej, gdzie pełnił funkcję m.in. Prezydenta Warszawy, ministra obrony narodowej i Marszałka Polski, któremu jako ostatniemu nadano ten tytuł. Autor książki ''Warszawa architekta: wspomnienia pierwszego powojennego prezydenta stolicy'', w której zawarł opis wspomnień zarówno z okresu pracy w roli architekta, jak i działalności politycznej. Używał pseudonimów ''Orka'' oraz ''Marek''.

Marian Spychalski - biografia

Marian Spychalski przyszedł na świat w Łodzi 6 grudnia 1906 roku. Dorastał w robotniczej rodzinie, jego ojciec Józef pracował jako majster w fabryce Frenkla, a matka Franciszka Leśkiewicz zajmowała się krawiectwem. Kiedy wybuchła I wojna światowaSpychalscy schronili się we wsi Kowale koło Sieradza, skąd pochodziła matka, a do Łodzi wrócili w 1919 roku, gdzie syn rozpoczął edukację. W 1926 roku Marian Spychalski skończył męskie Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze i rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, które w 1931 roku ukończył z wyróżnieniem. Po studiach Marian Spychalski niemal od razu zaczął pracować w pracowni architektonicznej Czesława Przybylskiego. Następnie w 1933 roku Spychalski przeniósł się do Poznania, gdzie podjął pracę w Wydziale Planowania Zabudowy miasta Poznań - ta decyzja miała go również uchronić przed policyjną inwigilacją ze względu na fakt wstąpienia do Komunistycznej Partii Polski. Będąc w Poznaniu, Marian Spychalski ożenił się z Barbarą Skrzypczyk, która również była członkiem komunistycznej partii. Kontynuując pracę architekta w 1934 roku, Marian Spychalski zajął drugie miejsce w prestiżowym konkursie architektonicznym, co pozwoliło mu na objęcie stanowiska kierownika Wydziału Planu Ogólnego Zabudowania Warszawy. Dzięki temu Marian Spychalski rozpoczął okres, w którym zaprojektował swoje najbardziej znane obiekty m.in. trasę Łazienkowską, korty Legii w Warszawie czy plan podziału terenów państwowych na Golęcinie w Poznaniu. Okres wojny spędził w Warszawie, gdzie w 1942 roku rozpoczął działalność podziemną. Pierwszym poważnym krokiem w karierze politycznej Mariana Spychalskiego była w 1944 roku nominacja na członka Krajowej Rady Narodowej, a po utworzeniu Armii Ludowej mianowanie na szefa Oddziału II Sztabu Głównego. Po zakończeniu wojny Marian Spychalski zostaje wybrany prezydentem Warszawy z ramienia PKWN. Do końca kariery politycznej, która zakończyła się w grudniu 1970 roku po odsunięciu od władzy otoczenia Władysława Gomułki, Marian Spychalski pełnił funkcje m.in. ministra obrony narodowej, posła na sejm III, IV i V kadencji, a w 7 października 1963 roku został mianowany przez przewodniczącego Rady Państwa Aleksandra Zawadzkiego na marszałka Polski, będąc ostatnim, który otrzymał ten stopień. Marian Spychalski do końca życia był członkiem Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, aktywnie działał również przy planowaniu architektonicznym Warszawy, m.in. do końca walcząc o niezabudowywanie Pola Mokotowskiego oraz budowę Muzeum Wojska Polskiego na terenie Cytadeli Warszawskiej.

Marian Spychalski – okoliczności śmierci

Ostatnie lata swojego życia Marian Spychalski spędził w Warszawie, gdzie zmarł 7 czerwca 1980 roku. Pogrzeb odbył się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, a grób Mariana Spychalskiego znajduje się w Alei Zasłużonych. W głośnej uroczystości pogrzebowej uczestniczyli przedstawiciele władz kraju m.in. prof. Henryk Jabłoński, przewodniczący Rady Państwa, gen. dyw. Mieczysław Grudzień oraz byli członkowie władz Ryszard Strzelecki czy Władysław Gomułka. Mowa pogrzebowa została wygłoszona przez ówczesnego ministra obrony narodowej gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego.

Marian Spychalski – życie prywatne

Marian Spychalski miał trójkę rodzeństwa – dwóch braci i siostrę. To właśnie starszy brat Józef był żołnierzem, który dosłużył się stopnia pułkownika piechoty Wojska Polskiego, a jego największym osiągnięciem było dowodzenie Batalionem Stołecznym podczas obrony zachodniego odcinka Warszawy w 1939 roku. W sierpniu 1944 trafił do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, gdzie zginął. Żoną Mariana Spychalskiego była Barbara z domu Skrzypczyk. O jej przywiązaniu do męża świadczy fakt, że kiedy w 1951 roku Marian Spychalski trafił do więzienia po oskarżeniu o próbę obalenia ustroju, Barbara Skrzypczyk próbowała wstawić się za nim u Marii Dąbrowskiej. Niestety próba ta skończyła się niepowodzeniem. Barbara Skrzypczyk i Marian Spychalski mieli trójkę dzieci, dwie córki: Małgorzatę i Annę oraz syna Marka. Jedną z największych tragedii rodziców była śmierć prawie półtorarocznego Marka 12 lipca 1947 roku. Marian Spychalski twierdził później, że śmierć syna była zaplanowana i miała zwabić ojca do Szczawnicy, gdzie przebywała reszta rodziny. Obecnie córka Anna Boczkowska jest uznanym historykiem sztuki, specjalizującym się w m.in. w twórczości Hieronima Boscha, a Małgorzata pracuje jako kostiumolog i scenograf.

Marian Spychalski – odznaczenia

Marian Spychalski przez cały okres aktywności zawodowej był odznaczany ponad 30 razy. Do najważniejszych należą niewątpliwie Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski przyznany w 1946 roku oraz Krzyż Kawalerski Odreru Wojennego Virtuti Militari (11 maja 1945), który jest najwyższym, a zarazem najstarszym odznaczeniem wojskowym nadawanym w Polsce za wybitne zasługi wojskowe.

Marian Spychalski – książki

Po zakończeniu działalności politycznej Marian Spychalski napisał książkę zatytułowaną ''Warszawa architekta: wspomnienia pierwszego powojennego prezydenta stolicy'', gdzie opisał swoje życie i działalność polityczną. Książka została podzielona na dwie części. W pierwszej ''Wspomnienia z okresu pracy na stanowisku kierownika Wydziału Ogólnego Planu Zabudowania m. st. Warszawy. Lata 1935 - 1939'' Marian Spychalski opisuje lata, w których pracował zgodnie ze swoim wykształceniem jako architekt. Druga część nosi tytuł ''Wspomnienia z okresu pracy na stanowisku Prezydenta m. st. Warszawy 15 IX 1944 - 5 III 1945'' i opisuje okres działalności politycznej Mariana Spychalskiego. Pozycja została doceniona przez czytelników, szczególnie tych, którzy interesują się historią okresu PRL. Poza sztywnymi faktami dotyczącymi najważniejszych przełomów politycznych i ustrojowych doceniono obyczajowe opisy życia codziennego i subiektywne przemyślenia autora.