Maria Konopnicka

Poetka, nowelistka, autorka utworów dla dzieci, publicystka, krytyk literacki, tłumaczka.

Jako dziecko zamieszkała z rodzicami w Kaliszu. Pobierała nauki na pensji pp. Sakramentek w Warszawie. W 1862 roku wyszła za mąż za Jana Jarosława Konopnickiego. Zadebiutowała w 1870 roku w czasopiśmie "Kaliszanin". Od 1875 roku znajdowała się w separacji z mężem. Od 1878 roku zamieszkała w Warszawie. Związała się ze środowiskiem liberalnej inteligencji (1884-86), współredaktorka pisma literackiego "Świt". Opuściła Warszawę w 1890 roku by mieszkać w różnych miejscach w całej Europie.

W 1903 osiadła w Żarnowcu k. Krakowa (w dworku otrzymanym w darze od narodu). Uznana za najwybitniejszą poetkę swej epoki (Poezja seria 1-4 1881-96), zyskała ogromną popularność i autorytet społeczny dzięki liryce patriotycznej (kontynuującej tradycje poezji romantycznej) i społecznej, w której z gorzką ironią opisywała jaskrawe objawy nędzy i krzywdy ludzkiej, ujawniające słabość pozytywistycznego programu społecznego: Wolny najmita, W piwnicznej izbie, Jaś nie doczekał.

Największym osiągnięciem poetki stały się liryki o tematyce wiejskiej i ludowej, oparte na folklorze, z wyrazistą kreacją chłopskiego narratora: A jak poszedł król na wojnę, Wsiałem ci ja w czarną rolę.

Żywotność zachowały głównie nowele Marii Konopnickiej o tematyce społecznej i psychologicznej: Mendel gdański, Miłosierdzie gminy, wolne od powierzchownej tendencyjności, o precyzyjnej konstrukcji, stawiające Konopnicką w rzędzie czołowych twórców polskiej nowelistyki (zbiory : Cztery nowele 1898, Na drodze 1893, Nowele 1897, Ludzie i rzeczy 1898 oraz niektóre utwory dla dzieci, zwłaszcza popularna opowieść O krasnoludkach i sierotce Marysi 1896).

Ponadto autorka liryków refleksyjno - filozoficznych i krajobrazowych (zbiory Linie i dźwięki 1897, Italia 1901), poematu z dziejów emigracji chłopskiej: Pan Balcer w Brazylii 1910, cennych studiów historyczno - literackich Mickiewicz, jego życie i duch 1899, Trzy studia 1902 i szkiców kryt.

Zmarła we Lwowie, zaś jej pogrzeb zorganizowany 11 października 1910 na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, stał się wielką patriotyczną manifestacją.