Marc Chagall

Życie Marca Chagalla - rozpięte między Wschodem a Zachodem, między judaizmem a chrześcijaństwem, własną wizją artystyczną a potrzebą zarabiania pieniędzy - jest w pewnym sensie symptomatyczne dla stulecia wielkich artystycznych awangard i politycznych utopii. W losie Chagalla skupiają się ważne wydarzenia historyczne, a w jego obrazach - jak w notatniku - można znaleźć odbicie rzeczy, które przeminęły, i spraw zawsze aktualnych. Jest to opowieść o poszukiwaniu tożsamości, własnego miejsca na ziemi, o ambicjach i głodzie sukcesu, o utracie i spełnieniu. Chagall przez całe życie wyrażał się najlepiej w jidysz, ale nie chodził do synagogi częściej niż raz w roku. W swoich obrazach ukazywał świat małego żydowskiego miasteczka, ale symbolem cierpienia był dla niego Chrystus i często go malował; nawet uczynił go symbolem Holocaustu. Dekorował synagogi w Izraelu i kościoły katolickie we Francji i Szwajcarii. Jego najbliższymi przyjaciółmi byli Maritainowie - filozof chrześcijański i jego żona, znani misjonarze, ale
Chagall umarł nienawrócony, choć został pogrzebany - przez żonę Żydówkę - na cmentarzu katolickim...

Jonathan Wilson opowiada o Chagallu z sympatią i szacunkiem, podkreślając jego osiągnięcia i artystyczną determinację. Nie ukrywa jednak, że malarz bywał kapryśny i chorobliwie przywiązany do własności materialnej, niekiedy zachowywał się zdumiewająco i śmiesznie. W narracji Wilsona wątki obyczajowe zgrabnie łączą się z historycznymi, a długowieczny bohater opowieści jest w nie wplątany raz jako aktor działający na rzecz idei, innym razem jako pionek w grze ideologicznej. W tle pojawiają się wybitni twórcy teatralni Meyerhold i Michoels, malarze Modigliani, Pascin, Soutine i Picasso, znaczący marszandzi i kolekcjonerzy, jak choćby Herwarth Walden, Andre Vollard i Peggy Guggenheim, a także europejskie miasta, będące siedzibami artystycznych awangard: Petersburg, Berlin, Paryż, Nowy Jork.