Liu Xiaobo

Pisarz i dysydent, laureat Pokojowej Nagrody Nobla za rok 2010.

Liu urodził się 28 grudnia 1955 roku w mieście Czangczun (Changchun) w prowincji Cilin (Jilin) na północnym wschodzie Chin. W roku 1988 roku uzyskał doktorat z literatury na Uniwersytecie Pedagogicznym w Pekinie, a następnie wykładał jako profesor-gość na kilku uniwersytetach zagranicznych, w tym nowojorskiej Columbii. W 1989 roku czynnie uczestniczył w stolicy Chin w krwawo stłumionych przez władze studenckich demonstracjach na rzecz demokratyzacji państwa, co przypłacił dwuletnim pobytem w więzieniu.

W latach 1991-95 mieszkał w Pekinie, nadal biorąc udział w ruchu obrony praw obywatelskich i publikując własne artykuły - ale wyłącznie za granicą. Po sześciomiesięcznym uwięzieniu w 1995 roku musiał się w latach 1996-99 poddać reedukacji przez pracę.

Po uwolnieniu we wrześniu 1999 roku żył w Pekinie jako pisarz z własnymi środkami utrzymania. W listopadzie 2003 roku wybrano go na prezesa Niezależnego Chińskiego Centrum PEN.

8 grudnia 2008 roku Liu Xiaobo został zabrany z domu przez policję. Stało się to na dwa dni przed oficjalnym opublikowaniem podpisanej przez niego i ponad 300 innych osób Karty 08, wzywającej do rozszerzenia swobody wypowiadania się, przestrzegania praw człowieka i wolnych wyborów. Dokument ten, wzorowany na czechosłowackiej Karcie 77, ukazał się w 60. rocznicę uchwalenia oenzetowskiej Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Dopiero 23 czerwca 2009 roku prokuratura zatwierdziła legalność aresztowania Liu, podając jako uzasadnienie podżeganie do działań na szkodę władzy państwowej i do obalenia ustroju socjalistycznego. Prokuratura dodała, że podejrzany przyznał się do zarzucanych mu czynów.

10 grudnia opublikowano oficjalny akt oskarżenia, zawierający tylko zarzut podżegania do szkodzenia władzy. 25 grudnia sąd w Pekinie skazał Liu Xiaobo na 11 lat więzienia i dwa lata pozbawienia praw politycznych. Do obserwowania procesu nie dopuszczono ani żony oskarżonego Liu Xia, ani zachodnich dyplomatów. Na sali rozpraw był natomiast obecny jego szwagier.

Nie wiadomo, gdzie obecnie Liu Xiaobo przebywa. Od czasu ostatniego aresztowania widział się z żoną tylko raz, gdy w Nowy Rok 2009 oboje mogli zjeść obiad pod strażą dwóch policjantów.

W reakcji na wyrok zarówno Unia Europejska, jak i Stany Zjednoczone wystąpiły z formalnym apelem o bezwarunkowe zwolnienie Liu. Rozwinęła się także szeroka międzynarodowa kampania społeczna w jego obronie. 18 stycznia 2010 roku został mianowany do Pokojowej Nagrody Nobla, co wsparli swymi podpisami między innymi dwaj jej laureaci - Dalajlama i Desmond Tutu - oraz były czeski prezydent Vaclav Havel, niegdyś współinicjator Karty 77.