Literatura XX wieku

Odrodzenie się suwerennej Polski było zarazem częścią większego procesu - dynamicznego i początkowo optymistycznego powstawania nowej Europy, która marzyła o przezwyciężeniu ubiegłowiecznych podziałów i uprzedzeń oraz zjednoczeniu, które na zawsze uniemożliwiałoby prowadzenie wojen. Zwłaszcza tak okrutnych i powszechnych jak I wojna światowa. Końcowe lata tej wojny to jednocześnie początek wielu totalitarnych ideologii, które na XX stuleciu odcisnęły się najboleśniej. Dlatego wiele jest metaforycznego sensu w stwierdzeniu, że wiek XX zamknął się w latach 1917-1989.
W tak długim okresie mieści się kilka epok literackich: międzywojenne Dwudziestolecie, krótki, ale odrębny czas II wojny światowej, czterdzieści pięć lat trwająca formacja Polski Ludowej. W roku 1989 rozpoczął się okres nowy, którego odmienność jest już widoczna, jakkolwiek jeszcze wymyka się precyzyjniejszym klasyfikacjom.
Dorobek minionych osiemdziesięciu lat jest bardzo rozległy i artystycznie bogaty, rygorystyczna selekcja okazała się zatem koniecznoscią tym przykrzejszą, że trzeba było pominąć sporo wartościowych dzieł, które mają już swoje miejsce w historii nowszej literatury.