Literatura w teorii

Podobno teoria umarła. Gazety i czasopisma ostatnimi czasy zdają się z rozkoszą obwieszczać śmierć teorii, a publikacje akademickie tylko im wtórują. Wszędzie można znaleźć artykuły o „końcu wysokiej teorii” oraz książki pod znamiennymi tytułami Po końcu teorii, Życie po końcu teorii, Co pozostało z teorii i Czytanie po końcu teorii, z nielicznymi optymistycznymi wyjątkami: Przyszłość teorii lub Teoria jest ważna. I choć przeciwnicy teorii od dawna głoszą jej śmierć, by performatywnie wywołać opisywany skutek, to nie tylko oni sięgają po takie tytuły. Skoro czynności, które kryją się pod hasłem teoria, nie stanowią już najnowszego trendu w humanistyce, sami teoretycy, aby nie pozostać w tyle i bronić czegoś, co uznano za pieśń przeszłości, szybko zabrali się za pisanie o teorii po końcu teorii, o post-teorii i tym podobnych (…) Jednak każdy, kto ostatnimi czasy zasiadał w komisji do spraw stanowisk w instytucie literatury, miał do czynienia z aż nazbyt wyraźnymi dowodami na to, że teoria wcale nie umarła. Na
wąskim, akademickim rynku pracy, gdzie każdy wakat wywołuje lawinę aplikacji, można wnioskować o kondycji literaturoznawstwa na podstawie owych zgłoszeń, a wnioski nasuną się same: teoria jest wszędzie. Nawet kandydaci z dziedzin dotąd odpornych i niechętnych teorii, jak sinologia czy mediewistyka, prezentują dziś duże wyrafinowanie teoretyczne – znajomość szerokiego spektrum dyskursów teoretycznych i, co istotniejsze, skłonność do stawiania pytań, których sformułowanie zawdzięczają owym dyskursom: pytań o relacje między literaturą a kulturą popularną, literaturą a polityką, literaturą a siłami globalizacji itp.