Kultura Współczesna 2/2013. Sztuka współpracy

„Tytułowa kategoria „sztuki współpracy” wydaje się dobrze oddawać tendencje obserwowane w praktykach artystycznych przełomu XX i XXI wieku, ujmowanych na różne sposoby przez Miwon Kwon, Rosalyn Deutsche, Granta Kestera, Nicolasa Bourriauda czy Claire Bishop w ramy tak zwanego „zwrotu społecznego”, który miałby być konsekwentnie wynikającą z przemian sztuki dwudziestowiecznej, a jednak nową i specyficzną formą operowania sztuki w przestrzeni publicznej. Autorzy zgromadzonych w niniejszym tomie tekstów podejmują się zarówno uzasadnienia, jak i krytycznego namysłu nad stosowaniem owej kategorii w aktualnej refleksji naukowej i debatach związanych ze sztuką, ale także z praktykami badawczymi, edukacyjnymi czy z popularnymi praktykami kulturowymi. Podejmują problem, który wybrzmiewa również w inaugurujących ten tom wypowiedziach wpływowego teoretyka collaborative art, Granta Kestera: na ile współpraca w praktyce artystycznej jest jej trwałym i od dawna obecnym elementem, a na ile stanowi „nowy paradygmat” w sztuce? Celem, jaki stawiają sobie autorki i autorzy zamieszczonych w tym numerze „Kultury Współczesnej” artykułów, jest również wypracowanie krytycznego namysłu nad „rodzinnie podobnymi” pojęciami, które trwalej niż tytułowe zagadnienie zadomowiły się w anglosaskiej teorii sztuki, takimi jak sztuka partycypacyjna, community-based art czy sztuka relacyjna” - takim wstępem opatrzają nowy numer pomysłodawcy części tematycznej pisma, dr Agata Skórzyńska i Piotr Juskowiak. Nowy numer „Kultury Współczesnej” odnosi się do niespotykanych na polskim gruncie zagadnień związanych z działaniami kolektywnymi i wspólnotowymi związanymi z procesem twórczym; pojawiania się twórczej zbiorowości w opozycji do postromantycznego modelu twórcy-indywidualisty. Wychodząc naprzeciw potrzebie wytworzenia nowej terminologii, autorzy numeru odnoszą się do głównych problemów związanych z samym nazewnictwem (jak chociażby dosłowność przekładu collaborative art). Badacze, których teksty zostały opublikowane w części tematycznej numeru, pokazują nowe sposoby tworzenia opisu za pomocą pozornie jednoznacznych narzędzi (marksizm i jemu pochodne). Zwracają również uwagę na sfery bliskie przemysłom kultury, wskazują wzrost znaczenia szeroko pojętej sztuki w kategoriach ekonomicznych.