Ks. Sowa: Katolik nie musi głosować na PiS

Sebastian Łupak: Czy prawdziwy katolik głosuje na PiS?

Ks. Kazimierz Sowa: Jestem katolikiem, a nigdy na tę partię nie głosowałem. Podobnie jak większość mojej rodziny. Katolik musi być przede wszystkim wolnym człowiekiem, któremu nie można wskazywać, na kogo ma głosować. Uszanujmy wolność jednostki.

To na przykład na Lewicę może?

Miałem w rodzinie wujka, był fantastycznym lekarzem, a do tego praktykującym katolikiem. Zawsze głosował na SLD. Tłumaczył mi, że właśnie tak wyrażają się jego przekonania społeczne. Bardzo go za to krytykowałem, mieliśmy ostre spory, ale zrozumiałem, że on ma prawo do swoich decyzji. Każdy katolik ma prawo szukać takiej partii, która najlepiej przełoży bliskie mu wartości na język polityki.

Ale to właśnie PiS przedstawia się jako partia najlepiej broniąca wartości chrześcijańskich. Czyli jednak prawdziwy katolik głosuje na PiS…

Oni chcieliby się nazywać partią ludzi chodzących do kościoła, ale to nadużycie.

Dlaczego nadużycie?

Politycy PiS deklarują głębokie przywiązanie do Kościoła i Słowa Bożego, ale co innego deklaracje, a co innego czyny. Często ich bogoojczyźniane deklaracje nie mają pokrycia w rzeczywistości. Spójrzmy na afery wstrząsające krajem, na hejt lejący się z TVP, rozdawanie posad dla swoich, łamanie Konstytucji.

W homilii na Jasnej Górze arcybiskup Wacław Depo powiedział, że boli go, że "w Polsce rządzi konstytucja, a nie Ewangelia". Czy katolik, mając dylemat, powinien wybrać Ewangelię?

Ja, jako katolik, ksiądz i obywatel nie muszę dokonywać takich wyborów. Ewangelia nie nakazuje nikomu odrzucać wolności słowa, nie odmawia szacunku dla innych, w tym osób LGBT. Ewangelia nie mówi, żeby niszczyć trójpodział władzy i wprowadzać system jednopartyjny.

Ale PiS to wszystko robi i twierdzi, że to w imieniu katolickiego "suwerena".

PiS bardzo umiejętnie wykorzystuje Kościół do własnych celów i usprawiedliwienia swoich niszczących demokrację ustaw. A Kościół traci, kiedy angażuje się w bieżącą politykę po stronie PiS.

Traci? Chyba zyskuje. Kościół ma z tego dobre pieniądze, wpływy i władzę; dostał od PiS praktycznie całkowity zakaz aborcji, bo tak chcieli biskupi.

Moi koledzy, księża, mówią mi czasem w przypływie szczerości: PiS-owcy nam na pewno krzywdy nie zrobią, a nie wiadomo, co ci lewicowcy i liberałowie nam zgotują, jeśli wygrają wybory.

Czyli po prostu boją się, że zostaną odcięci do pieniędzy i wpływu na ustawy. To naturalne zachowanie z ich strony, bo bronią własnych interesów.

To jest zachowanie koniunkturalne. Kościół nie może być na posyłki polityków, a z kolei państwo nie może służyć Kościołowi jako ministrant. Lepiej tak ustawić relacje państwo-Kościół, żeby niezależnie kto był u władzy, Kościół pozostawał zawsze autonomiczny, bez uwikłania i zależności.

Są takie rozwiązania w Europie, które moglibyśmy przyjąć w Polsce; rozwiązania przejrzyste, bez niedomówień, bez szarej strefy finansowej. To jest kwestia dogadania się, kompromisu.

Ale Kościołowi jest bardzo dobrze z taką władzą i pieniędzmi, jakie teraz ma, więc tego nie zmieni.

To spójrzmy na konsekwencje: na dłuższą metę nikt specjalnie nie będzie bronił Kościoła, jeśli do władzy dojdą inne partie niż PiS i ograniczą przepływy finansowe do tego czy innego zakonnika.

Ludzie powiedzą: "sami sobie na to zasłużyliście". Kościół staje się w ten sposób zakładnikiem polityki. Obecny układ między władzą a hierarchią kościelną to droga prowadząca w ślepą uliczkę.

Czyli Kościół w sprawach politycznych powinien być neutralny?

Ja jestem duszpasterzem w kościele św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży w Warszawie. To blisko Sejmu. Na niedzielną mszę świętą przychodzą tam politycy różnych środowisk. Nie wolno mi z ambony powiedzieć, że komuś tam należy się lepsze czy gorsze miejsce, że ktoś ma większe niż inni prawo do modlitwy.

Kościół nie może ograniczać, a tym bardziej zamykać drogi do Boga ludziom, którzy nie podzielają jakichś wyborów politycznych. Nawet tych, które nam się wydają bardziej słuszne od innych.

Ale według Kościoła są chyba lepsi i gorsi politycy? Biskup Antoni Długosz mówił w czasie Apelu Jasnogórskiego: "Dwaj przedstawiciele naszej władzy uosabiają charyzmat dwóch ewangelistów. Ewangelista Mateusz premier Morawiecki pochyla się nad egzystencją naszego narodu, by żyło się lepiej. Z kolei ewangelista Łukasz prof. Szumowski jest przedłużeniem czynów Jezusa, troszcząc się o nasze życie i zdrowie. Dziękujemy, Boża Matko, za ich posługę". Czy politycy PiS są reprezentantami Boga w Polsce?

Uznawanie ich za dar od Boga i nowe wcielenie ewangelistów ociera się o śmieszność. Niestety w wielu homiliach widać taką egzaltację i rys nadprzyrodzony.

Nie, to nie są pomazańcy boży, to są tylko i wyłącznie politycy. Idziemy za daleko. Księża i biskupi mogą mieć swoje poglądy, ale nie mogą ich ujawniać z pozycji homilii czy zza ołtarza. To jest karygodne mieszanie porządków.

Tymczasem arcybiskup Jędraszewski, ten, który szczuł zza ołtarza na "tęczową zarazę", dostał od prezydenta Andrzeja Dudy, który z kolei mówił o społeczności LGBT, że "próbuje się nam wmówić, że to ludzie", Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. Przypomnę: "za wybitne zasługi w pracy duszpasterskiej i propagowanie postaw patriotycznych".

Uważam, że przyjmujemy święcenia kapłańskie nie po to, żeby dostawać za to ordery. Robimy to dla wiernych, żeby ich prowadzić w stronę Pana Boga i ich wdzięczność powinna być tu najważniejsza, a nie medal od polityka.

Jarosław Kaczyński powiedział, że "Kościół był i jest głosicielem jedynego, powszechnie znanego w Polsce systemu wartości, a poza nim mamy tyko nihilizm". Czy ma rację? Być może poza Kościołem rzeczywiście jest tylko pustka i życie pozbawione sensu?

Prezes Jarosław Kaczyński zdecydowanie za mało czyta. Radziłbym uzupełnić wiedzę. Są przecież kraje, które mają bardzo wysoki indeks zachowań etycznych i prospołecznych, a nie są krajami katolickimi.

Ale Kościół tymi krajami nas straszy. Biskup Ignacy Dec wymieniał podczas homilii na Wielkanoc 2020 r. zagrożenia płynące z Europy: ateizacja życia publicznego, aborcja i eutanazja oraz islamizacja.

Aksjologia katolicka nie przeszkadza w budowaniu społeczeństwa otwartego, tolerancyjnego i zamożnego. Spójrzmy na katolicką Bawarię w Niemczech, spójrzmy na Hiszpanię, Włochy, Portugalię czy Maltę. Można być jednocześnie nowoczesnym, zamożnym, otwartym a przy tym katolickim krajem.

Przecież kościoły na Zachodzie opustoszały dlatego, że katolicy przestali do nich chodzić, a nie dlatego, że muzułmanie im zakazali. Jeśli katolicka Portugalia zalegalizowała właśnie eutanazję, to nie dlatego, że przyszła taka dyrektywa z Brukseli, tylko dlatego, że Portugalczycy wybrali takie władze. Być może nauczanie Kościoła w tej sprawie było tam nieskuteczne i poniósł on porażkę?

W Polsce musimy zacząć od nowa dyskusję o kwestiach światopoglądowych, wyciągając je spod bieżącego sporu politycznego, jak np. o in vitro czy związkach partnerskich. Takiej debaty nie było, niestety, za czasów PO, bo "lepiej pewnych spraw nie ruszać". A tym bardziej ta rozmowa nie odbywa się teraz. A jak nie ma debaty, to decydują za nas autorytarni politycy.

Tylko jak się nauczyć tej debaty? W publicznych szkołach uczymy dzieci i młodzież religii katolickiej. Tymczasem mało kto chodzi na lekcje etyki, a wiedza o społeczeństwie została zastąpiona zideologizowanym przedmiotem Historia i Teraźniejszość z kontrowersyjnym podręcznikiem prof. Roszkowskiego. Ciężko w takim klimacie wychować ludzi świadomych tego, że społeczeństwo obywatelskie to coś więcej niż Kościół.

Co do religii w szkole ponieśliśmy porażkę. Coraz większy odsetek młodzieży, zwłaszcza w szkołach średnich, nie chodzi na te lekcje. Dlatego uważam, że lekcje religii powinny być poszerzone. Mogłoby się to nazywać Religia-Etyka-Filozofia. Byłby to zasób pojęć i wartości cywilizacyjnych, które by przygotowywały młodych do ludzi życia w nowoczesnej Europie w XXI wieku.

A po co nam ta "zgniła i przeżarta konsumpcjonizmem" Europa? Przypomnę, co premier Mateusz Morawiecki zapowiadał jeszcze niedawno w TV Trwam: "Chcemy przekształcać Europę. Z powrotem ją - takie moje marzenie – rechrystianizować". Dodał, że na tle Europy jesteśmy wyjątkowi.

Puste hasła. Wolałbym, żeby każdy, w tym premier Morawiecki, zaczynał tę rechrystianizację od siebie: od unikania kłamstwa, manipulacji, od powstrzymania się od obrażania przeciwników politycznych. Zostawmy już tę krucjatę przeciw Europie, a zajmijmy się sobą. Moi koledzy z Europy Zachodniej często chwalą nas za pomoc uchodźcom ukraińskim, a jednocześnie pytają, skąd te trupy na granicy z Białorusią.

Czy można Polakom nakazać odgórnie kult Jana Pawła II? Może dzięki niemu PiS wygra nadchodzące wybory 15 października, bo to Dzień Papieski i będzie to - zamiast wyborów - referendum w sprawie świętości papieża…

Jakiekolwiek upaństwowienie kultu Jana Pawła II będzie prowadziło w najlepszym razie do obojętności, a w najgorszym do wrogości wobec osoby Jana Pawła II.

Z tego niebezpieczeństwa zdają sobie sprawę także sami biskupi, którzy 3 maja opublikowali bardzo mocne oświadczenie przeciwko upolitycznianiu i instrumentalizacji Kościoła w walce politycznej właśnie w kontekście jesiennych wyborów.

Jeśli uważają się za spadkobierców myśli Jana Pawła II, to powinni PiS-owi przypomnieć, że papież-Polak był orędownikiem wolności i demokracji, a jego "od Unii Lubelskiej do Europejskiej" było mocnym "tak" za przystąpieniem Polski do UE. Brzydził się kłamstwem i propagandą. Dlatego "zapisywanie go" do jednej partii jest nie tylko nadużyciem. Jest zwykłym kłamstwem i manipulacją.

Jaka może być przyszłość Kościoła? Czy będziemy szli w stronę państwa wyznaniowego czy też świątynie z czasem opustoszeją?

Nie jesteśmy Iranem i daleko nam jeszcze do państwa wyznaniowego. Kluczowe będzie jednak odpolitycznienie religii. A czy kościoły opustoszeją? Masowość nie jest wyznacznikiem sukcesu. Nie boję się wizji Kościoła małych wspólnot - autentycznych, zaangażowanych i szczerych – które dadzą Kościołowi nową energię i nowe życie. Jeśli Kościół jest instytucją opartą na prawdzie, to przetrwa. Jezus nas zapewnia, że nawet "bramy piekielne go nie przemogą". Kościół przeżywał różne kryzysy, więc liczę na to, że ten szkodliwy związek z PiS też go czegoś nauczy.

Rozmawiał Sebastian Łupak, Wirtualna Polska