Krajobraz strachu. Jak stres i strach kształtują życie zwierząt

Strach ma wielkie oczy i choć oznacza to, że zazwyczaj wyolbrzymiany grożące niebezpieczeństwo, to w dosłownym znaczeniu kryje się ziarno prawdy: kiedy się boimy, źrenice ulegają rozszerzeniu. Ale to nie jedyna reakcja. Odczuwając strach, doświadczamy całej kaskady procesów. Środowisko życia może być powodem ogromnego stresu. W mieście hałas, światło, zanieczyszczenia mogą powodować olbrzymi stres nie tylko u ludzi. W podobny sposób działa wycinka drzew w lasach i wysokie temperatury.

Strach i stres towarzyszą wszystkim organizmom od początku istnienia i pełniły funkcję adaptacyjną – pozwalały lepiej przystosowywać się do zmieniających się warunków. Bo czy ze strachu można dbać o linię? Albo czy inteligencja pomaga w radzeniu sobie ze stresem? Dlaczego jedne zwierzęta nieruchomieją ze strachu, a inne pędzą na złamanie karku? Skąd w nas lęk przed pająkami? Czym są „duchy drapieżców” i czy strach jest zapisany w DNA? Albo czy dodo wyginął, ponieważ się nie bał?

Krajobraz strachu pozwoli lepiej zrozumieć otaczający nas świat. Wiele zagadkowych zachowań zwierząt – ukazanych głównie na przykładzie ptaków – stanie się zrozumiałych, a to pozwoli nam lepiej je chronić. To ważne dla przyszłości naszej planety.

Strach jest potrzebny zwierzętom do przetrwania. Nie można jednak ciągle żyć w strachu i trzeba wiedzieć, kiedy zacząć, a kiedy przestać się bać. To wcale nie jest proste! Wróg naszego wroga bywa naszym przyjacielem, a największy strach można przeczekać w ukryciu. Adam Zbyryt pisze głównie o ptakach, jednak przy pewnej dozie wyobraźni łatwo wykorzystać przedstawiane przykłady celem lepszego zrozumienia ludzi. Nie ma co się bać, zdecydowanie warto sięgnąć po tę książkę!

prof. dr hab. Piotr Tryjanowski, Uniwersytety Przyrodniczy w Poznaniu

Potężna dawka wiedzy podanej w bardzo ciekawy i przystępny sposób. Praca Adama Zbyryta jest ważna, piękna i mądra. Stanie się żelazną pozycją w biblioteczkach zdecydowanej większości miłośników ptaków.

Marek Pióro, autor Plamki mazurka

Adam Zbyryt – pracownik Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków (PTOP) i Wydziału Biologii Uniwersytetu w Białymstoku. Na co dzień zajmuje się ochroną i badaniem ptaków. Zajmował się zagadnieniem krajobrazu strachu, badając stres u jeleni i saren w obecności wilków, rysi i ludzi.