Komory gazowe i strzały w głowę. Tak powstaje twój obiad

Przemek Gulda, Wirtualna Polska: Jednym z pojęć, które pojawiają się w twojej książce, jest maceracja. Co to jest?

Bartek Sabela, autor książki "Wędrówka tusz": To jedno z tych eleganckich określeń, stosowanych przez przemysł zwierzęcy, których jedynym zadaniem jest ukrycie horroru i cierpienia. Mówiąc najkrócej: maceracja to mielenie żywcem jednodniowych kurczaków na karmę dla zwierząt.

Czemu się to robi?

Tylko dlatego, że mają niewłaściwą płeć, w związku z tym są nieprzydatne dla przemysłu. To ciemna strona produkcji jajek - przecież znoszą je tylko samice kur, samce są w tym procesie niepotrzebne. Kiedy się urodzą, zabija się je natychmiast, żeby nie generowały kosztów. Można oczywiście tego uniknąć, ale trzeba do tego zastosować drogie urządzenia badające płeć płodu.

Czy to najbardziej drastyczna sprawa, z którą się spotkałeś podczas pracy nad swoją książką?

Trudno porównywać skalę cierpienia. A jedno jest pewne: za każdą gałęzią przemysłu zwierzęcego, kryje się niewyobrażalny horror. Każde miejsce, w które się zajrzy, spływa krwią i wiąże się potwornym bólem. Zwierzęta są tylko produktem. Są przechowywane w nieludzkich warunkach, męczone na każdym etapie życia i zabijane bez mrugnięcia okiem, kiedy tylko przestaną być potrzebne.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jak się dziś zabija zwierzęta, zanim trafią na talerz?

W każdej gałęzi produkcji zwierzęcej stosuje się nieco inne metody, dostosowane do wielkości danego zwierzęcia. Kurczaki wiesza się na taśmie produkcyjnej, za nogi, głowami w dół. Taśma przesuwa się najpierw nad zbiornikiem z wodą, podłączonym do prądu. Tam się je ogłusza, a potem podjeżdżają do piły, która obcina im głowy. Czasem ogłuszenie nie zadziała, bo np. kurczak poderwie głowę znad wody i zabijany jest w pełni świadomości.

Świnie?

Giną w komorach gazowych. Oczywiście mówi się, że to humanitarny sposób zabijania, co samo w sobie jest absurdalne i jest kolejnym ładnym hasłem, mającym ukryć brutalną prawdę. Jak bardzo jest to "humanitarne", pokazują filmy z komór gazowych, które można zobaczyć w internecie. Skojarzenia z obozami śmierci przychodzą do głowy natychmiast. Gazuje się też norki, przy czym przeznaczone dla nich komory są mniejsze, przenośne. Te, które nie zginą w ten sposób, dobija się zwykle depcząc butem lub rozbijając głowy o podłogę lub ściany.

Krowy?

Wpierw strzela się im w głowę specjalnym pistoletem pneumatycznym po wcześniejszym unieruchomieniu w ciasnej klatce, potem podwiesza na haku i podrzyna gardło. Chyba, że chodzi o ubój rytualny - wtedy podrzyna się im gardło bez żadnego znieczulenia czy ogłuszenia i czeka, aż się wykrwawią.

Lisy?

W ich przypadku spore trudności rodzi to, że za nic nie można uszkodzić futra, np. plamiąc krwią. Dlatego zabija się je prądem. Jedną elektrodę umieszcza się w odbycie, drugą w pysku i podłącza się do wysokiego napięcia.

Ryby?

O nich mówi się najmniej, a cierpią wyjątkowo mocno. Pierwszy problem to dekompresja - wyciąga się je zbyt szybko, czasem z bardzo głębokiej wody. W efekcie gwałtownej zmiany ciśnienia pękają im gałki oczne i pęcherze pławne. Po drugie - w ogromnych sieciach ich ciała są miażdżone ciężarem innych ryb. Po trzecie wreszcie - wyciągnięte z wody duszą się, czasem przez wiele godzin.

To są potworne metody…

Potworne, a na dodatek nie zawsze skuteczne. W każdym z tego typu procesów część zwierząt przeżywa. Dobija się je wtedy szczególnie drastycznie, nie oglądając się na nic.

A mleko? Wiele osób wychodzi z założenia, że w jego produkcji nie może być niczego drastycznego: krowa przecież po prostu "daje" mleko…

Tak, to jeden z mocno zakorzenionych mitów. Kompletnie nieprawdziwy. W kontekście cierpienia mleko jest jak mięso w płynie: pełne krwi i bólu. Żeby krowa dawała mleko, musi mieć potomstwo. Poddawana jest więc wielokrotnie w czasie swojego życia procesowi, który zaczyna się od sztucznego zapłodnienia. Potem jest w ciąży, rodzi dziecko, które jest jej natychmiast odbierane, umieszczane w osobnym kojcu, a po kilku tygodniach zabijane na mięso. Za pomocą elektrycznej dojarki zabiera się jej pokarm, który miał być dla jej zamordowanego potomstwa. Ta procedura powtarzana jest kilka razy, bez przerwy. Aż do momentu, kiedy wymęczony organizm krowy traci wydajność, przestaje dawać tak dużo mleka jak wcześniej. Wtedy krowa zostaje zabita i trafia na talerz.

Czy to już cały katalog cierpienia, które człowiek zadaje zwierzętom, żeby zaspokoić swoje potrzeby?

Ależ skąd. To jest niekończąca się lista. Dodałbym jeszcze tzw. zabiegi pielęgnacyjne, jeszcze jedno ładne hasło określające koszmar. To np. obcinanie świniom ogonów i wyrywanie zębów, albo skracanie kurczakom dziobów i pazurów. Wszystko to robi się oczywiście bez żadnego znieczulenia, bez żadnych zabezpieczeń, brutalnie, "na żywca".

Po co?

Bo zwierzęta w hodowlach poddawane są nieustającemu stresowi. Reagują na to często zachowaniami agresywnymi i autoagresywnymi. A to oznacza straty. Żeby im zapobiegać, człowiek pozbawia zwierzęta tych części ciała, którymi mogą sobie zrobić krzywdę, albo które mogą zostać uszkodzone. Czyli, jak zawsze, w ogóle nie chodzi tu o dobrostan zwierząt, ale wyłącznie rachunek ekonomiczny.

Czy to wszystko może się kiedyś skończyć?

Nie tylko może, ale musi. Jako ludzkość dochodzimy do punktu, w którym zmiany będą konieczne. Wynika to przede wszystkim z kosztów środowiskowych masowej produkcji mięsa i działania przemysłu zwierzęcego.

To długa lista: emisja gazów cieplarnianych, zanieczyszczenie środowiska przez metan i odchody produkowane przez zwierzęta, przeznaczanie coraz większych terenów na produkcję paszy, która jest znacznie mniej ekonomiczna niż wytwarzanie żywości z roślin i wiele innych czynników. W tym sensie pozyskiwanie produktów zwierzęcych jest szkodliwe podobnie jak wykorzystywanie paliw kopalnych. Nie stać nas na tak kosztowne produkowanie żywności.

Jakie są alternatywy?

Przede wszystkim dwie: produkcja roślinna i przygotowywanie na masową skalę tzw. mięsa komórkowego, czyli takiego, które powstaje bez wykorzystywania zwierząt. To dziś jeszcze wciąż technologia raczkująca, ale rozwija się w błyskawicznym tempie. Nawet w Polsce mamy już pierwszą firmę, która się tym zajmuje.

Martwi mnie oczywiście, że argumenty etyczne dotyczące produkcji zwierzęcej mają znikomą skuteczność. Nie wiem, jak dziś, kiedy wiemy tak dużo o prawdziwym obliczu produkcji mięsa, można je jeszcze kłaść na talerz. Ale niestety, dla większości ludzi to nie jest problem. Owszem, mogłoby się wydawać, że dokonuje się rewolucja: powstaje coraz więcej wegańskich restauracji, a w sklepach można kupić całkiem sporo produktów bezmięsnych, ale to niestety tylko pozory - w skali globalnej spożycie mięsa wciąż rośnie.

Pokładam więc nadzieję tylko w tym, że coraz większe znaczenie będą miały argumenty ekonomiczno-środowiskowe, które wkrótce sprawią, że rzeźnie i fermy zaczną znikać, bo przestaną być opłacalne.

Przemek Gulda, dziennikarz Wirtualnej Polski