KLOCKI DOMINA. Jak Hitler trafił na swój czas i jak go wykorzystał?

Czas Hitlera to błyskotliwie napisana, bogato ilustrowana książka prezentująca nowe, unikatowe spojrzenie wybitnego historyka Franka McDonough na wzlot i upadek Trzeciej Rzeszy. Tom pierwszy – Triumf – który właśnie pojawił się w księgarniach, opisuje okres od dojścia Hitlera do władzy do pokonania Polski w 1939 roku. Wzbogacony o relacje świadków, materiały prasowe, listy i wspomnienia, uzupełniony ponad 80 fotografiami, ilustracjami i mapami tekst przenosi czytelnika w czas rządów Hitlera i pozwala przyjrzeć mu się miesiąc po miesiącu, rok po roku.

30 stycznia 1933 roku Adolf Hitler został kanclerzem rządu koalicyjnego. Wkrótce zaczął więzić i likwidować swoich przeciwników, terroryzować resztę społeczeństwa oraz usuwać Żydów z życia publicznego. Ale dyktatura to tylko jedno oblicze jego rządów. Wielkie środki przeznaczane na cele militarne pobudzały gospodarkę, a roboty publiczne i anulowanie długu zagranicznego wyeliminowały bezrobocie.

Opisany w rozdziale „Wyżyny Olimpu” rok 1936 był brzemienny w wydarzenia. 7 marca wojska niemieckie wkroczyły do Nadrenii, co spotkało się wprawdzie z krytyką państw europejskich i Ligi Narodów, która uchwaliła rezolucję potępiającą pogwałcenie przez Niemcy prawa międzynarodowego i złamanie traktatów, ale nie zasugerowała podjęcia żadnych działań przeciwko Trzeciej Rzeszy. W czerwcu Hitler mianował Heinricha Himmlera zwierzchnikiem całej policji w Rzeszy, tworząc policję bezpieczeństwa (Sipo), której odtąd podlegały policja mundurowa (Orpo), Gestapo i policja kryminalna (Kripo). Himmler już wcześniej kontrolował SS i SD oraz nadzorował obozy koncentracyjne. Teraz SS otrzymało nowe zadanie – oczyszczenia wspólnoty narodowej z elementów „rasowo słabych” i „aspołecznych”. Do obozów oprócz dysydentów politycznych i religijnych oraz Żydów zaczęto wysyłać również alkoholików, Cyganów, homoseksualistów, trwale bezrobotnych, prostytutki, recydywistów i osoby mające jedno z rodziców o czarnym kolorze skóry. Wybuch wojny domowej w Hiszpanii w lipcu był dla Hitlera okazją do rozpropagowania antykomunizmu, a jednocześnie odwracał uwagę od niemieckich zbrojeń i długofalowych celów polityki zagranicznej Trzeciej Rzeszy, nakreślonych początkowo w tajnym memorandum Hitlera, które w pełnym opracowaniu weszło do historii jako Plan Czteroletni. Zwalczaniu międzynarodowego komunizmu miał też służyć podpisany w listopadzie przez Niemcy i Japonię pakt antykominternowski.

Reżim hitlerowski nie żałował środków na propagandę, której machinę stworzył i którą zawiadował Joseph Goebbels. W roku 1936 odbyły się trzy znakomicie rozegrane propagandowo przez nazistów wydarzenia sportowe. W lutym do Garmisch-Partenkirchen zjechali zawodnicy z 28 krajów, by wziąć udział w zimowych igrzyskach. Mówi się jednak, że największym zwycięzcą tej olimpiady był Hitler, który prowadził prawdziwą „ofensywę wdzięku”. W czerwcu w Nowym Jorku niemiecki bokser Max Schmeling wygrał w szeroko nagłośnionym pojedynku z niepokonanym wcześniej czarnoskórym pięściarzem Joem Louisem. Niemiecka propaganda obwołała to wydarzenie zwycięstwem przedstawiciela „panującej rasy aryjskiej”, a pełnometrażowy film z walki Schmelinga z Louisem pokazywano przy ogromnej widowni w całych Niemczech. 1 sierpnia na nowo zbudowanym stadionie olimpijskim w Berlinie oficjalnie otwarto letnie igrzyska. Setki dziennikarzy i fotografów, kamerzyści kronik filmowych i rozgłośnie radiowe relacjonowali zawody na cały świat. Leni Riefenstahl kręciła oficjalny film dokumentalny zatytułowany Olympia. Czołowi naziści organizowali wystawne przyjęcia, żeby zaimponować zagranicznym gościom. Machina propagandowa pracowała pełną parą. Największą gwiazdą igrzysk był amerykański czarnoskóry lekkoatleta Jesse Owens, który zdobył cztery złote medale, obalając nazistowską tezę głoszącą, że to „Aryjczycy” są „rasą panów”. Hitler był rozsierdzony jego triumfem, a Goebbels zanotował w swoim dzienniku: „Biała ludzkość powinna się wstydzić!”. Mimo to igrzyska były propagandowym sukcesem Hitlera i jego reżimu, chwalonym przez zagranicznych reporterów i turystów za wzorową organizację i przyjazną atmosferę.

Rok 1936 kończył się jednak w atmosferze załamywania się ładu światowego ustalonego przez traktat wersalski. W Europie coraz poważniej wątpiono w to, że kolejne sojusze wojskowe i traktaty mogą odwieść Niemcy, Włochy i Japonię od agresji.

Frank McDonough jest profesorem John Moores University w Liverpoolu, autorytetem w dziedzinie historii międzynarodowej XX wieku i autorem cenionych książek o historii Trzeciej Rzeszy – m.in. wydanej w Polsce Gestapo. Mity i prawda o tajnej policji Hitlera.

Frank McDonough || Czas Hitlera || Tom I: Triumf. 1933–1939 || Przekład: Tomasz Fiedorek

https://www.empik.com/czas-hitlera-triumf-1933-1939-tom-1-mcdonough-frank,p1251978548,ksiazka-p