Kir Bułyczow

Kir Bułyczow (Igor Możejko, 1934 – 2003) to obok braci Strugackich najsławniejszy rosyjski autor fantastyki. Polski czytelnik może powiedzieć, że zna całą jego twórczość do roku 1990, a po „embargu” na rosyjską kulturę w ostatniej dekadzie poprzedniego stulecia, Bułyczowa był jednym z nielicznych, którzy nadal byli w Polsce publikowani – głownie za sprawą wydawnictwa Solaris i Prószyński i S-ka.

Urodził się w Moskwie. Po szkole rozpoczął naukę w Instytucie Języków Obcych, który ukończył w 1957 r., i podjął pracę jako tłumacz na budowie w Birmie. Z zawodu jest orientalistą. W 1959 r., po powrocie z Birmy, został asystentem na Wydziale Orientalistyki. W tym samym czasie zaczął pisać dla czasopisma Wokół świata artykuły popularnonaukowe, w związku z czym wiele podróżował po kraju. Niedługo potem zadebiutował jako pisarz opowiadaniem Dług gościnności (1965), które było rzekomym przekładem "z pism birmańskiego prozaika Maun Sejn Dżi". Równolegle pojawiały się pierwsze opowiadania o Alicji - "dziewczynce, której nic się nie przydarza". Był to okres wielkiego zauroczenia Bułyczowa rodzimą i zagraniczną fantastyką.

W 1966 r. Bułyczow obronił doktorat i podjął pracę jako orientalista specjalizujący się w historii Birmy. W świecie nauki znany jest jako autor prac o historii Południowo-Wschodniej Azji; jego praca doktorska traktowała o historii buddyzmu. Równolegle rozwijały się jego zainteresowania literaturą. W 1968 r. opublikowano powieść fantastycznonaukową Wyspa rudego porucznika, wkrótce potem Ostatnia wojna (1970), Wielki Duch i uciekinierzy (1971) i wiele innych pozycji.

Dzisiaj jest on uznawany za jednego z najpłodniejszych autorów rosyjskiej fantastyki dla dzieci i młodzieży, chociaż wiele z jego utworów zaadresowanych jest także do dorosłych czytelników.
Wśród pierwszych dokonań pisarza znalazły się baśniowe historie o dziewczynce Alicji, żyjącej w XXI wieku. Jak sam powiedział - Moim zamiarem było stworzenie literatury zrozumiałej dla dzieci epoki telewizora i komputera. Z tych historii rozwinął się baśniowo-fantastyczny cykl pod wspólnym tytułem Dziewczynka z Ziemi, który zdobył największą popularność w latach 80. i 90. Wiele z opowiadań tego cyklu doczekało się ekranizacji.

Charakterystyczne dla Bułyczowa jest swoiste "przymrużenie oka", silne skłonności do żartów, prześmiewek, starannie obmyślane "figlowanie", przekręcanie i parodiowanie znanych, tradycyjnych motywów. Właśnie w ten sposób pisarz oswaja i łączy folklor z tradycją literacką. Jego twórczość to nie tyle uprawianie fantastyki jako takiej, ile bawienie się nią przy pomocy różnorodnych środków. Niewykluczone, że właśnie taka zabawa bez ściśle określonych reguł jest źródłem niesłabnącej popularności i wszechstronności Bułyczowa.

Wszystkie baśnie i cała fantastyka Igora Możejki napisana została pod pseudonimem Kiryła Bułyczowa. Pod własnym nazwiskiem publikował jedynie prace popularnonaukowe i występował w życiu zawodowym, jako naukowiec. W 1982 r. pseudonim został rozszyfrowany, gdyż pisarz otrzymał Nagrodę Państwową za scenariusze do filmów Tajemnica trzeciej planety i Przez ciernie do gwiazd.

Od roku 1989 Bułyczow pisał wielką powieść Rzeka Chronos, pierwsze części opublikowano w latach 1993-1994.

W Polsce ukazała się też powieść autobiograficzna Bułyczowa – Jak zostać pisarzem fantastą.