Karol Irzykowski

Jeden z najciekawszych umysłów dwudziestolecia.
Pisarstwo rozpoczął od wierszy, opowiadań, dramatu. Sztukę _ Dobrodziej złodziej_ wystawił Szajna w "Teatrze Studio". W 1903 ukazała się słynna Pałuba, powieść psychologiczna, o fabule zresztą mało istotnej, za co piętrząca komentarze i przypisy w poszukiwaniu prawdy psychologicznej. Stąd pochodzi używane do dziś określenie "garderoba duszy" Pałubę uważa się też za punkt wyjścia późniejszej "prozy amorficznej" i za freudyzm przed Freudem.
Późniejsze książki to - Czyn i słowo, 1913, Dziesiąta muza, 1924 - pierwsza polska książka o filmie, gdzie Irzykowski przewidział wielką przyszłość tej dziedziny sztuki, i w 1929 najważniejsze dzieło, Walka o treść. Był to spór z awangardą, a przede wszystkim z Witkiewiczowską koncepcją "czystej formy". Był rzecznikiem treści, komunikatywności, "merytoryzmu". Ukuł wtedy, do dziś używane, określenie "niezrozumialstwo". Wojował ze skamandrytami zarzucając im brak programu i powierzchowność. W ogóle zaś pisał o "plagiatowym charakterze przełomów literackich w Polsce", o tym, że chętnie, zamiast dbać o własne odkrycia, własny wysiłek intelektualny.
Inną głośną książką był Beniaminek, 1933, gwałtowny atak na Boya-Żeleńskiego. W istocie szło o niski poziom intelektualny literatury polskiej, ale miało to także rozległe reperkusje osobiste.