Jerzy Turowicz
wikimedia.org Jerzy Turowicz (10.12.1912 r. - 27.01.1999 r.) był polskim publicystą i dziennikarzem, który w latach 1945 – 1953 i 1956 – 1999 pełnił funkcję redaktora naczelnego ''Tygodnika Powszedniego''. To wszystko sprawiło, że za swoją działalność Jerzy Turowicz został odznaczony m.in. Orderem Orła Białego.
Jerzy Turowicz - życie prywatne
Jerzy Turowicz miał dwóch braci (w tym o. Bernarda Turowicz i ks. Juliusza Turowicza) i cztery siostry. Oprócz tego Turowicz ożenił się z Anną z Gąsiorowskich (1916 – 2000), z którą miał trzy córki w tym: Magdalenę, Elżbietę i Joannę. Był również teściem Jerzego Jogałły i Wojciecha Smoczyńskiego, dziadkiem Wawrzyńca Smoczyńskiego oraz pradziadkiem Pico Alexandra, który z zawodu był aktorem. Jerzy Turowicz zmarł w 1999 roku w Krakowie na skutek zawału serca i pochowany został na tynieckim cmentarzu parafialnym.
Jerzy Turowicz – wykształcenie i okres dorastania
Jerzy Turowicz urodził się w Krakowie w 1912 roku, będąc czwartym dzieckiem swoich rodziców. Jego ojcem był August Turowicz – radca prawny, sędzia oraz działacz Akcji Katolickiej, a matką Klotylda z domu Turnau. Pierwszą szkołą, jaką ukończył Jerzy Turowicz było III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego (obecnie jest to II LO w Krakowie) w 1930 roku, po czym rozpoczął studia na Politechnice Lwowskiej. Dzięki temu w 1932 roku Turowicz przewodził oficjalnym biuletynem lwowskiego środowiska Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej ''Odrodzenie''.
Oprócz tego, będąc studentem, rozpoczął pisanie pierwszych publikacji na łamach "Życia Technickiego". W 1934 roku Jerzy Turowicz rozpoczął równoległe studia na Uniwersytecie Jagiellońskim (wydział filozofii i historii), a jego teksty zaczęły być drukowane w ''Odrodzeniu''. W tym okresie popularność przyniósł Turowiczowi tekst pt. ''O Maritianie czyli o najlepszym katolicyzmie'' opublikowany w ''Prosto z Mostu'', który był odpowiedzią na artykuł Adama Doboszyńskiego.
Rosnąca popularność sprawiła, że Jerzy Turowicz ponownie został redaktorem naczelnym czasopisma ''Historia'', a w 1939 roku zaczął pracować w dzienniku ''Głos Narodu'', w którym ostatecznie objął stanowiska naczelnego, co trwało do wydania ostatniego nr 3 września 1939 roku.
Jerzy Turowicz – praca w "Tygodniku Powszechnym"
Jerzy Turowicz w 1945 roku był współtwórcą "Tygodnika Powszechnego", podpisując wówczas list Komisji Intelektualistów i Działaczy Katolickich 6 listopada 1950 roku wyrażający chęć współpracy z francuską stroną.
Kolejnym ważnym wydarzeniem była odmowa Jerzego Turowicza publikacji nekrologu Stalina w 1953 roku, przez co "Tygodnik Powszechny" został zamknięty aż do przywrócenia jego działalności przez Władysława Gomułkę. Co więcej, w 1957 roku Turowicz napisał słynny tekst, w którym krytykował PZPR i antysemityzm, a w 1962 roku został specjalnym korespondentem "Tygodnika Powszechnego" podczas soboru watykańskiego II.
Z drugiej strony w 1964 roku Jerzy Turowicz podpisał kolejny dokument, czyli List 34, w którym sprzeciwił się ograniczeniom wolności słowa. To wszystko sprawiło, że w okresie, kiedy Jerzy Turowicz był redaktorem naczelnym, ''Tygodnik Powszechny'' zyskał szacunek środowiska i stał się nieoficjalnym organem prasowym opozycyjnych środowisk.
Jerzy Turowicz – działalność na rzecz społeczeństwa i polityka
Jerzy Turowicz w latach 1960 – 1990 pełnił funkcję prezesa Społecznego Instytutu Wydawniczego ZNAK. Oprócz tego brał udział w obradach Okrągłego Stołu i znalazł się w składzie ROAR oraz Unii Wolności i Unii Demokratycznej.
Ważnym jest również fakt, zgodnie z którym Jerzy Turowicz pracował jako działacz soborowego ruchu, wspierając aktywnie środowiska, które walczyły przeprowadzenie zmian w katolickim Kościele. To wszystko sprawiło, że Turowicz zawarł swoje przemyślenia na ten temat w książce ''Kościół nie jest łodzią podwodną'' oraz w serii artykułów ''Bilet do raju'', które opublikowane zostały w "Tygodniku Powszechnym".
Doświadczenie dziennikarza i jego rozległa wiedza sprawiły, że należał również do takich stowarzyszeń jak: Klub Inteligencji Katolickiej, Związek Literatów Polskich, Polska Rada Chrześcijan i Żydów, Rady Etyki Mediów (honorowy przewodniczący) oraz polskiego PEN Clubu.
Oprócz tego Maria Zmarz-Koczanowicz w 1998 roku zrealizowała film pt. ''Zwyczajna dobroć'', w którym przedstawione zostało życie Jerzego Turowicza, a Fundacja J. T. od 2013 roku przyznaje nagrodę za oryginalne dzieło literackie, plastyczne, teatralne, muzyczne czy filmowe. Ponadto w 2012 roku powstała książka Anny Mateja pt. ''Co zdążysz zrobić, to zostanie. Portret Jerzego Turowicza.'', która zawierała zapiski z dzienników czy fragmenty listów Turowicza.
Jerzy Turowicz – nagrody i wyróżnienia
Jerzy Turowicz dzięki wieloletniej działalności dziennikarskiej i społecznej wielokrotnie był odznaczany różnego rodzaju symbolami. Do najważniejszych z nich należy Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski przyznany w 1969 roku z okazji 25-lecia Polskiej Ludowej oraz Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski przyznany na 30-lecie powstania PRL (1974 rok).
Oprócz tego Jerzy Turowicz otrzymał: Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu św. Grzegorza Wielkiego (1987 rok), Order Orła Białego (1994 rok), Srebrny Medal Cracoviae Merenti (1995 rok), Order Ecce Homo (1999 rok). Ponadto słynny publicysta odznaczony został Nagrodą Fundacji Jurzykowskiego (1978 rok), nagrodą specjalną PEN Clubu (1996 rok), nagrodą im. Parandowskiego (1988 rok) oraz nagrodą im. Gandhiego (1988 rok). Dzięki temu Jerzy Turowicz był również doktorem honoris causa m.in. Yale University, Boston College i Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jerzy Turowicz – wybrane publikacje
Do najbardziej znanych dzieł Jerzego Turowicza zaliczyć możemy ''Chrześcijanin w dzisiejszym świecie'' (Wyd. ''Znak''), ''Kościół nie jest łodzią podwodną'' (Wyd. ''Znak''), oraz ''Bilet do raju (Wyd. ''Znak'').
| Data urodzenia | 10.12.1918 |
| Miejsce urodzenia | Kraków |
| Data śmierci | 27.01.1999 |
| Miejsce śmierci | Kraków |
Podziel się opinią
Komentarze