Jak świat prawdziwy stał się bajką. O literaturze niefikcjonalnej

Książka jest pionierską próbą opisu literatury niefikcjonalnej, która, zdaniem autora, funkcjonuje na rynku wydawniczym jako komercyjny produkt o ściśle określonych dyrektywach czytelniczych.

Granica między fikcją a nie-fikcją jest nieodłącznym elementem strategii marketingowej stosowanej w ramach współczesnego pola literackiego, gdzie dla coraz lepiej sprzedającej się literatury niefikcjonalnej zarezerwowano odrębne nagrody literackie, serie wydawnicze, w księgarniach wydzielono osobne miejsca sprzedaży, a jej wydawaniem zajmują się niekiedy nawet osobne oficyny. Jednocześnie niektórzy pisarze, korzystając z koniunktury na literaturę niefikcjonalną i godząc się na ustalone reguły rynkowej gry, dają się ponieść swoim powieściopisarskim ambicjom i łamią przy tym umowę zawartą uprzednio z czytelnikiem.

Paweł Zajas, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, analizuje tego typu postawy, przyjmując w swojej pracy perspektywę badawczą, którą określa jako etyczną. Nie zajmuje bynajmniej stanowiska normatywnego, lecz kieruje się przekonaniem, iż dopóki literatura niefikcjonalna będzie funkcjonować jako osobny obszar piśmiennictwa, dopóty pisarze chcący z tego gatunku czerpać profity muszą dotrzymywać zawiązanego z czytelnikiem paktu, a Klio, muza Historii, nie powinna udawać poetki.