Henri Hayden

Album powstał na zamówienie prywatnego muzeum Villa la Fleur położonego w podwarszawskim Konstancinie-Jeziornej. Zbiory muzeum obejmują malarstwo, rzeźbę oraz grafikę artystów polskich i żydowskich, działających w pierwszej połowie XX wieku we Francji. Stała ekspozycja ilustruje tendencje przewijające się w twórczości środowiska umownie określanego jako École de Paris.

Plany zorganizowania wystawy Henryka Haydena zarysowały się w trakcie przygotowań do poprzedniej ekspozycji z tego cyklu z 2012 roku, dotyczącej twórczości Simona Mondzaina.

Malarstwo Henryka Haydena, w Polsce prawie nieznane, cieszy się wielką popularnością w światowych kolekcjach sztuki. Jego obrazy znajdują się w wielu muzeach Francji (Musée National d'Art Moderne, Centre Pompidou; Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris; Musée d'art et d'histoire du Judaïsme; Musée des Beaux-Arts de Lyon; Musée d'Art Moderne de Troyes; Musée des Beaux-Arts de Nantes), Wielkiej Brytanii (Tate Gallery) oraz w Polsce (Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Śląskie w Katowicach).

W roku 1907 Henryk Hayden wyjechał do Paryża, wysłany tam przez ojca po to, „by zdobyć medal w salonie". Artysta jednak nigdy nie powrócił do Polski na stałe. Początkowo kształcił się w prywatnej Académie de la Palette. W 1909 r. Hayden prezentował na Salonie Jesiennym płótna z podróży do Bretanii. Pejzaże z Le Pouldu nawiązują stylistycznie do szkoły Pont-Aven. Artysta operuje płaskimi plamami barwnymi, obwiedzionymi konturem. Kolorystyka obrazów z tego okresu, choć mocno odrealniona, pozostaje subtelna i powściągliwa. Ta pierwsza wielka lekcja malarstwa staje się dla Haydena punktem wyjściowym do syntetyzowania form i poszukiwania istoty pejzażu. W odróżnieniu od malarzy skupionych wokół Gauguina linia konturowa w obrazach Haydena pozostaje niespokojna. To swoistego rodzaju malarskie wcielenie nie potrwa u Haydena długo, ponieważ jego miejsce zajmie niebawem fascynacja kubizmem a jednocześnie malarstwem Paula Cézanne'a. Przygoda Haydena z kubizmem przypada na fazę syntetyczną tego kierunku w XX-wiecznej
sztuce. Jednym z najbardziej znanych obrazów tego okresu jest przedstawienie Trzej muzykanci z 1919 r. (obecnie w muzeum w Lyonie). Obraz ten zainspirował Pabla Picassa do namalowania dzieła o tym samym tytule. W 1921 r. Hayden odszedł od kubizmu. Porzucając formalne ograniczenia wynikające z kubistycznej stylistyki, Hayden poszukuje własnego stylu. Pomocą okazało się wierne naśladownictwo natury. Obrazy z tego okresu ulegają mocnemu zsyntetyzowaniu, przy jednoczesnej intensyfikacji palety barwnej.