Ezoteryzm i okultyzm - formy dawne i nowe

Mówiąc o tym zjawisku zbliżania się chrześcijan do filozofii, trzeba jednak przypomnieć, że zachowywali o­ni zarazem ostrożność wobec niektórych innych elementów kultury pogańskiej, takich na przykład jak gnoza. Filozofię pojmowaną jako praktyczna mądrość i szkoła życia łatwo można było pomylić z pewną formą wiedzy tajemnej, ezoterycznej, zastrzeżonej dla niewielu doskonałych. Tego właśnie typu ezoteryczne spekulacje ma zapewne na myśli św. Paweł, gdy przestrzega Kolosan: "Baczcie, aby kto was nie zagarnął w niewolę przez tę filozofię będącą czczym oszustwem, opartą na ludzkiej tylko tradycji, na żywiołach świata, a nie na Chrystusie» (2, 8)" ( Jan Paweł II, Fides et ratio, 37)

Praca ks. Aleksandra Posackiego SJ, która dotyczy aspektów filozoficzno-teologicznych ezoteryzmu i okultyzmu na świecie, ukazuje od strony merytorycznej dokładnie i wielowymiarowo owe "redefinicje" chrześcijańskiej wizji świata, jakie Autor odkrywa w bezmiarze różnych koncepcji i praktyk ezoterycznych i okultystycznych. Dziś bowiem ezoteryzm i okultyzm przestały być strawą dla nielicznych "wtajemniczonych" i stały się czymś w rodzaju "duchowego hamburgera" dla masowego – najczęściej nieuważnego i bezrefleksyjnego – odbiorcy. Dzieje się tak, ponieważ są popularyzowane za pomocą praktycznie wszystkich rodzajów mediów kultury masowej czy popkultury, z użyciem potężnych mechanizmów komercyjnych i środków finansowych. Dlatego także z tej racji wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy, w jakie obszary intelektualne i duchowe są wprowadzani, nie zawsze dobrowolnie i w wyniku swojego świadomego wyboru – tym bardziej, że manipulacji językowej często towarzyszy również psychomanipulacja.