Etniczność sp. z o.o.

John L. i Jean Comaroffowie badają całe spektrum intrygujących, niepokojących, a czasem nawet absurdalnych zjawisk, aby przeanalizować nowy moment w dziejach ludzkiej tożsamości: jej postępujące utowarowienie.

Parki etnotematyczne, kasyna rdzennych Indian, Szkocja jako marka, światowa religia ogłoszona własnością intelektualną, Sanowie „Buszmeni” z prawami patentowymi potencjalnie wartymi miliony dolarów, narody działające jak komercyjne przedsiębiorstwa, wreszcie rozwój firm marketingowych nastawionych na określone grupy etniczne to tylko część różnorodnych przykładów, do których Comaroffowie przykładają swoje precyzyjne narzędzia badawcze. Za pomocą tych przykładów śledzą wzajemnie sprzeczne skutki neoliberalizmu, w miarę jak ten przekształca tożsamości i byty społeczne na całym świecie.

Książka zawiera wnikliwy opis tego, w jaki sposób zbiorowości etniczne przekształcają się na wzór korporacji – podczas gdy korporacje zaczynają wykorzystywać praktyki etniczne, aby otwierać nowe rynki i zapoczątkowywać nowe systemy konsumpcji. Rygorystyczna intelektualnie, lecz zaprawiona humorem Etniczność sp. z o.o. jest przekonującym, bardzo oryginalnym wizerunkiem nowego świata rodzącego się z kolizji, do których dochodzi podczas ruchów tektonicznych kultury, kapitalizmu i tożsamości.

W tym eseju o etniczności i jej obecnych transmutacjach John i Jean Comaroffowie zawarli wiele błyskotliwych pomysłów. Czerpiąc przykłady z całego świata, przedstawiają oni przekonującą hipotezę tłumaczącą, dlaczego etniczność nie poddaje się unowocześnianiu, a przede wszystkim w jaki sposób prawo, neoliberalne rynki i nowe formy zaborczego nominalizmu czynią etniczność najważniejszym elementem społecznej logiki utowarowienia. Ich analizy mają potencjał rozpalania nowych debat wokół wielu pokrewnych problemów badania nowoczesności na świecie. Z książki tej na pewno skorzystają nastawieni krytycznie przedstawiciele różnych nauk społecznych i humanistycznych, którzy borykają się ze zrozumieniem wielu wcieleń etniczności.
Arpad Appadurai, New York University

Comaroffowie należą obecnie do najbardziej wyrafinowanych antropologów. Ponieważ są niewątpliwymi liderami w swojej dyscyplinie, każda ich nowo opublikowana książka jest wydarzeniem. Etniczność sp. z o.o. nie stanowi tu wyjątku.To jeden z najbardziej ambitnych i prowokujących do myślenia naukowych tekstów antropologicznych, napisanych w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Wyznacza on poziom, o którego osiągnięciu inni badacze mogą jedynie marzyć.
Matti Bunzl, University of Illinois of Urbana-Champaign