Edusfera jako holistyczna kategoria pedagogiki ogólnej. Zarys idei
| Forma wydania | Książka |
| Rok wydania | 2018 |
| Autorzy | |
| Wydawnictwo |
Materiały prasowe W niniejszym studium rozważa się potrzebę oraz możliwość wzbogacenia ogółu dotychczasowych terminów desygnujących całość zjawisk edukacyjnych w społeczeństwie przez pojęcie edusfery. W ramach tak określonego projektu dokonuje się – w trybie analizy konceptualnej – dwuwymiarowej charakterystyki dziedziny edukacji: jako części systemu socjokulturowego oraz jako odrębnej całości kulturowej. Zastosowanie obydwu tych perspektyw wydaje się przydatne (a może nawet niezbędne) do pełnego określenia statusu zjawisk edukacyjnych.
Powody podjęcia i zrealizowania takiego zamierzenia były trzy. Pierwszy to „utrata” przez pedagogikę ogólną właściwej sobie dziedziny poznania w następstwie dyferencjacji pedagogiki na zbiór rozmaitych, specjalistycznych nauk o wychowaniu. Drugim był utrzymujący się zwyczaj zawężonego pojmowania przedmiotu pedagogiki, polegający na utożsamianiu go z edukacyjnym agosem, z pominięciem innych ważnych jego wymiarów jako bytu kulturowego. Powód trzeci to dominujący we współczesnej myśli pedagogicznej obraz edukacji jako tworu addytywnego (prostej agregacji składników), amorficznego (pozbawionego wymiaru strukturalnego) oraz zajmującego nie w pełni określone miejsce w ogólnym porządku socjokulturowym.
W odróżnieniu od perspektywy zdroworozsądkowej optyka systemologiczna ujmuje „edukację jako całość” w specyficzny sposób. Całość to bynajmniej nie synonim wszystkiego (co nam się kojarzy z wychowaniem) ani równoznacznik sumarycznego zbioru składników, lecz „wszystkie elementy czegoś tworzące razem jakąś samodzielną jednostkę”. A zatem bez uprzedniego zdefiniowania statusu części, określenia ich rodzaju oraz ustalenia łączących je relacji nie jest możliwe mówienie o „całości edukacyjnej” w poznawczo istotnym sensie. W myśl przyjętych tu założeń całością systemową tego rodzaju jest właśnie edusfera.
Z analizy usytuowania edusfery względem jej nadsystemów wynika, że nie tylko ma ona status organu (oraz narzędzia) życia zbiorowego, lecz także jest swoistym, strukturalnie odrębnym i (stosunkowo) niezależnym organizmem (systemem) kulturowym. Jej części powinny zatem być definiowane w terminach dziedzin, właściwych każdej odrębnej całości kulturowej. Są to: sfera kultury materialnej, edukacyjna socjosfera (w tym agosfera), dziedzina kultury symbolicznej (języka i komunikacji) oraz segment kultury duchowej (form świadomości edukacyjnej).
Wszystkie one łącznie tworzą dopiero całość zwyczajowo nazywaną „rzeczywistością pedagogiczną”. Całość ta wydaje się zarazem stanowić właściwą dziedzinę studiów i badań pedagogiki ogólnej (kiedyś – całej pedagogiki).
W początkowej fazie prac nad niniejszym studium chodziło o pewien rodzaj ćwiczenia intelektualnego, polegającego na zastosowaniu perspektywy strukturalnej (systemowej) w odniesieniu do jednego z głównych problemów pedagogiki ogólnej: statusu wychowania. A tytuł planowanego produktu miał brzmieć: „Dziedzina edukacji w świetle systemowego paradygmatu »część – całość«”. W miarę prowadzonych prac zadanie to przyjęło postać ambitniejszą, a książka otrzymała obecny tytuł. [...]
| Numer ISBN | 978-83-8095-503-5 |
| Wymiary | 160x235 |
| Oprawa | miękka |
| Liczba stron | 108 |
| Język | polski |
| Fragment | Agosfera Idee agosu edukacyjnego Z całokształtu społecznej edusfery warto wyodrębnić i poddać oddzielnej analizie świat zjawisk edukacyjnych w takiej postaci, w jakiej postrzegają go i pojmują pedagog i pedagogika. W dużej mierze świat ten pokrywa się z materią określoną wcześniej jako modus operandi integronów edukacyjnych. W pedagogice jest ona jednak ujmowana ze specyficznej, wewnątrzsystemowej perspektywy, mianowicie z punktu widzenia zaangażowanego uczestnika zdarzeń; z pozycji podmiotu edukacyjnie kształtującego: rodzica, opiekuna, wychowawcy, nauczyciela (oraz ról pochodnych – konsultanta, administratora, polityka oświatowego, teoretyka wychowania). W związku z tym jest opisywana przy zastosowaniu specyficznego systemu pojęć, czyli w kategoriach właściwych stronie czynnej relacji edukacyjnej, tzn. w terminach „wywierania wpływu”, „czynu”, „działania”, „praktyki”, „pracy”. Swoistość pedagogicznego spojrzenia na bodźce edukacyjne jest według Stefana Kunowskiego trafnie odzwierciedlana terminem „agos”, wywodzącym się z greckiego słowa paidagogos, oznaczającego – jak wiadomo – niewolnika odprowadzającego chłopców do Akademii; przenośnie – wychowawcę dzieci (gr. pais – ‘dziecko’, ago – ‘prowadzę’). Ale ogląd agosu w pedagogice (współczesnej) nie jest bynajmniej jednolity, co skutkuje wielką rozmaitością poglądów na temat tego, co właściwie robi „niewolnik odprowadzający swego podopiecznego do Akademii”. Historycznie rzecz ujmując, w myśli pedagogicznej ukształtowały się rozmaite idee i koncepcje czynu edukacyjnego, mające różny rodowód, odmiennie teoretycznie podbudowane i zajmujące różne pozycje w zasobach światopoglądowych edukacji. W niniejszym studium obok funkcjonalnego i substancjalnego aspektu edusfery interesują nas jej organizacja, ład, porządek, zwłaszcza ład właściwy procesom transformacyjnym zachodzącym w relacjach edukacyjnych. Stosując łącznie obydwa te wymiary jako kryterium podziału, można wielość będących dziś w obiegu ujęć agosu edukacyjnego sprowadzić do trzech podstawowych kategorii: – agos jako świadczenie opieki; – agos jako postać kierowanej socjalizacji (uspołeczniania przez wywieranie wpływu); – agos jako postać czynu, działania, praktyki, pracy – z jego misją uzupełnienia reaktywnych (wyznaczonych przez przyczyny) form kulturalizacji dorastających formami proaktywnymi, kierowanymi przez świadomie obrane wartości i cele rozwojowe. |
Podziel się opinią
Komentarze
