Dzieje Narodów Europy Wschodniej

Tematem tej książki są dzieje polityczne kultur Europy Wschodniej. Było ich wiele. Przed kilkuset laty jedna z nich – rosyjska – wydała z siebie organizm polityczny, który – rosnąc niepomiernie – nabrał cech imperialnych i władczych. Jego wielokierunkowa dynamika obróciła się przede wszystkim na zachód i w swym pochodzie ku centrum Europy poczęła niszczyć stojące na jej drodze społeczności i ich kultury. Pasjonuje mnie to, co w Rosji jest zagadką, a więc pytaniem dostępnym empirycznemu badaniu sytuacji i racjonalnej analizie uzyskanych tą drogą wyników. A zagadkę, skomplikowaną i wielowarstwową, stanowi w Rosji bardzo wiele. Chcę zrozumieć rosyjskie imperium, a więc muszę wiedzieć, czym jest rosyjskie państwo, rosyjska władza i społeczność Rosjan. Pytając o tę społeczność, muszę pytać o rosyjską kulturę, mentalność, bogactwo rosyjskich wartości, o wiarę, o wizję Boga i wizję człowieka i świata. Rozpoznanie własnych tożsamości – osobistych i zbiorowych – jest mądrością, którą czerpie się z kultury. Czasem
bywa to trudne i czasochłonne, innym razem boli i odbiera spokój, zawsze jednak wzbogaca widzenie samego siebie oraz otaczającego świata i wskazuje sens możliwych działań.