Dunaj

Książka jest przede wszystkim podróżą w czasie, czasie jednostkowym i historycznym, czasie, który ucieka i unosi z sobą zarówno jednostki, jak i miasta oraz cesarstwa. Podróżny jest archeologiem rzeczywistości, usiłującym dostrzec wielorakie warstwy świata realnego, losy, które pozostawiły swój ślad w pejzażu, podobnie jak historia jednostki zostawia ślad na twarzy.

Dunaj jest także historią wielkiej kulturowej symbiozy żydowsko-niemieckiej (dwóch elementów ponadnarodowych w naddunajskiej mozaice ludów) oraz historią jej tragicznego i zbrodniczego końca. Chociaż bohater chce doświadczać radości, przyjemności, miłości, barw pór roku i smaku wina, spotyka często ich przeciwieństwa, okrucieństwo egzystencji i historii, cierpienie, przemoc, agonię, nicość.

Dunaj jest podróżą sentymentalną w sensie, jaki nadał jej Laurence Sterne, bez obowiązującego celu ani zwiedzania słynnych zabytków; napisy w tawernach i kościołach, krótka powieść życia odczytana z kamienia nagrobnego na nieznanym cmentarzu, jakaś historia zasłyszana przypadkiem, uśmiech na twarzy są ważniejsze od wielkich wydarzeń i pomników historii, są objawieniem się Historii w historiach drobnych - komicznych, tragicznych albo dziwacznych - nieznanych istnień, osadzających się na brzegach rzeki, tak że książka staje się w końcu czymś w rodzaju naddunajskiego Dekameronu.