Armia Krajowa i konspiracja poakowska na ziemi rybnickiej w latach 1942-1947

Z wielu względów rybnicka konspiracja w czasie wojny i po wojnie zasługuje na uwagę.

Inspektorat rybnicki ZWZ/AK stanowił silny ośrodek konspiracji na Górnym Śląsku, który pierwsze poważne straty poniósł dopiero na początku 1944 r. Spośród pięciu inspektoratów stanowiących Okręg Śląski AK pozostał więc najdłużej zakonspirowaną strukturą. Dotyczyło to również okresu powojennego, gdyż inspektorat rybnicki był jedynym, który we wrześniu 1945 r. nie ujawnił się wbrew sugestiom komendanta Zygmunta Jankego (ps. „Walter”).

Do wiosny 1947 r. w konspiracji pozostał też rybnicki inspektor Paweł Cierpioł (ps. „Makopol”), którego los po ujawnieniu, najprawdopodobniej tragiczny, nadal pozostaje niewyjaśniony. Należy pamiętać, że poza żołnierzami podziemia działającymi na ziemi rybnickiej (inspektorat rybnicki należał do najliczniejszych), ważną rolę w konspiracji odegrali pochodzący z tych terenów Dominik Ździebło (ur. w Jastrzębiu, dowodził największym na południu Zgrupowaniem AK „Żelbet” obejmującym m.in. Kraków) oraz Gerard Woźnica, ps. Hardy” (ur. w Jankowicach rybnickich, dowodził największym oddziałem partyzanckim Okręgu Śląskiego AK). Także po wojnie na ziemi rybnickiej działała najsilniejsza konspiracja w całym województwie śląskim.

Jak czytamy w akcie oskarżenia byłych członków AK „Teren powiatu rybnickiego do obecnej chwili [tj. grudnia 1948 r. – przyp. AD] nie przestał być siedliskiem nielegalnych organizacji i zbrojnych band, działających na szkodę Odrodzonej, Demokratycznej Polski Ludowej.
Adam Dziurok