Antyartystyczny ruch artystyczny

Obraz
Źródło zdjęć: © AFP

*Co łączy litewskiego dziwaka Maciunasa z Yoko Ono? Fluxus, czyli osobliwe pomieszanie sztuk wizualnych z poezją i muzyką. * Lepsi ode mnie krytycy sztuki mają kłopoty ze zdefiniowaniem kierunku o nazwie Fluxus. Nawet na obszarze tak obfitującym w różne dziwactwa, jak powojenna awangarda artystyczna, wymyka się on wszelkim definicjom. Przypomina węgorza w wodzie lub krótkotrwałe olśnienie w japońskiej poezji haiku – czasem łatwo rzuca się w oczy, czasem znika. Doświadczenie mówi mi jednak, że taka nieuchwytność wiąże się najczęściej z pewną artystyczną wartością.

Sztuka z życiem

Wszyscy zgodzimy się co do jednego: Fluxus był czymś bardzo ważnym. Artyści, którym pomógł dojść do głosu – Joseph Beuys, Yoko Ono, Nam June Paik – to postacie dużego formatu w sztuce powojennej. Fluxus przyciągał tych, którzy się liczyli. Nie tylko stworzył nową koncepcję sztuki, ale uczynił to w ogromnie wpływowy sposób. Aby zrozumieć podstawy tego wpływu, nie trzeba nawet zwiedzać barwnej wystawy o Fluxusie, jaką otwarto w galerii Baltic w północnoangielskim mieście Gateshead (wystawa „George Maciunas: The Dream of Fluxus” będzie otwarta do 15 lutego br.; na zdjęciach powyżej przykłady artystycznych działań Fluxusu – przyp. FORUM). Wystarczy pobyć dłuższą chwilę w muzealnym butiku i rozejrzeć się wśród drobiazgów nadających się na prezent.

Małe składane scenki zimowe i słodkie domki z pierników z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku – to właśnie wpływ Fluxusu. Kartki świąteczne z zabawnymi i dość rozsądnymi życzeniami Davida Shrigleya – to też Fluxus. Wszystko, co można wysłać w kopercie lub złożyć w domu, wszelkie świadectwa osobliwego spojrzenia na społeczeństwo i pozornie naiwnych poglądów kulturalnych, nawet poczucie nieładu, szeroki wachlarz bibelotów jednorazowego użytku – temu torował drogę Fluxus. Jeśli odjąć mu buntownicze zamiary, otrzyma się sklepik pełen bibelotów.

Waldemar Januszczak

Pełna wersja artykułu dostępna w aktualnym wydaniu „Forum”.

Wybrane dla Ciebie
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Po "Harrym Potterze" zaczęła pisać kryminały. Nie chciała, żeby ktoś się dowiedział
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Wspomnienia sekretarki Hitlera. "Do końca będę czuła się współwinna"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Kożuchowska czyta arcydzieło. "Wymagało to ode mnie pokory"
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
Stała się hitem 40 lat po premierze. Wśród jej fanów jest Tom Hanks
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
PRL, Wojsko i Jarocin. Fani kryminałów będą zachwyceni
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Zmarł w samotności. Opisuje, co działo się przed śmiercią aktora
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Jeden z hitowych audioseriali powraca. Drugi sezon "Symbiozy" już dostępny w Audiotece
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Rozkochał, zabił i okradł trzy kobiety. Napisała o nim książkę
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Wydawnictwo oficjalnie przeprasza synów Kory za jej biografię
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Planował zamach na cara, skazano go na 15 lat katorgi. Wrócił do Polski bez syna i ciężarnej żony
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
Rząd Tuska ignoruje apel. Chce przyjąć prawo niekorzystne dla Polski
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]
"Czarolina – 6. Tajemnice wyspy": Niebezpieczne eksperymenty [RECENZJA]