Alina Szapocznikow

Alina Szapocznikow to polska rzeźbiarka, której prace po śmierci były wystawiane m.in. w Museum of Modern Art w Nowym Jorku. Jej rzeźby wyróżnia niezwykła intymność oraz wrażliwość.

Alina Szapocznikow – życiorys

Alina Szapocznikow urodziła się w Kaliszu w 1926 roku. Podczas II wojny światowej była więziona w kilku gettach m.in. w Pabianicach, łódzkim getcie, Auschwitz, Bergen-Belsen. W czeskim obozie Theresienstadt doczekała końca wojny.

Po tych wydarzeniach wyjechała do Pragi, gdzie szybko nauczyła się języka czeskiego. Praktykowała w pracowni rzeźbiarskiej Otokara Velimskiego. Następnie podjęła studia w Wyższej Szkole Artystyczno-Przemysłowej w Pradze. Tam poznała artystę, Bedricha Stefana, do którego chodziła na zajęcia. Para zaczęła się spotykać. Równolegle Alina Szapocznikow związała się z kolegą.

Oba związki nie przetrwały, ponieważ artystka wyjechała na stypendium do Francji. Uczyła się w École Nationale Supérieure des Beaux-Arts w Paryżu. Studia ukończyła w 1950 roku. Alina Szapocznikow poznała tam dyrektora Muzeum Sztuki w Łodzi, Ryszarda Stanisławskiego, za którego wyszła za mąż.

W 1951 roku Alina Szapocznikow z mężem wrócili do Polski. Artystka pracowała nad nowymi rzeźbami, jednocześnie chcąc powiększyć rodzinę. Nie mogła mieć dzieci (prawdopodobnie ze względu na gruźlicę otrzewnej), dlatego Alina Szapocznikow i Ryszard Stanisławski adoptowali syna. Związek nie przetrwał – rzeźbiarka związała się z grafikiem, Romanem Cieślewiczem.

Po kolejnej emigracji do Paryża w 1963 roku Alina Szapocznikow dowiedziała się, że ma raka piersi. Przeszła operację, jednak nie udało się zahamować choroby. Artystka przegrała walkę w 1973 roku. Zmarła w sanatorium Praz-Coutant znajdującym się we Francji.

Alina Szapocznikow – twórczość

Alina Szapocznikow jako artystka była bardzo ekspresyjna. Jej prace skupiały się na ulotności życia. Prawdopodobnie miało to związek z chorobą, przez którą Alina Szapocznikow uważała, że ciało człowieka jest bardzo kruche.

Po przyjeździe z pierwszym mężem, Ryszardem Stanisławskim, do Warszawy, Alina Szapocznikow odnalazła w stolicy pogrążonej w ruinie klimat, który wyraziła, tworząc rzeźbę "Chłopiec wiejski".

Powróciwszy do Paryża, Alina Szapocznikow zaczęła robić odlewy własnego ciała, używając poliestru i poliuretanu. Początkowo rzeźby przedstawiały palce lub brzuch artystki, które następnie zwielokrotniała. Była związana ze środowiskiem artystycznym nawiązującym w swoich pracach do nowego realizmu.

Rzeźby Aliny Szapocznikow są bardzo naturalistyczne, a zarazem metaforyczne. Do najważniejszych można zaliczyć: "Pomnik dla spalonego miasta", "Ekshumowanego", "Łóżko", "Monstrum", "Brzuchy", "Popiersie bez głowy", "Portret wielokrotny".

W 1965 roku zrobiła asamblaż "Goldfinger", za który otrzymała Nagrodę Fundacji Copleya. W jury konkursu zasiadali Max Ernst, Marcel Duchamp, Jean Arp i Roberto Matta.

Do najważniejszych cykli Aliny Szapocznikow należą "Nowotwory" oraz "Zielnik" (1972), w którym artystka przedstawiała fragmenty ciała syna, odlewane, a następnie przybijane do czarnych deseczek. Do najważniejszych prac zaliczana jest m.in. "Głowa Piotra – Zielnik" czy "Zielnik XII" nazywany "Głową Chrystusa".

Alina Szapocznikow – książki

W 2012 roku ukazała się korespondencja Aliny Szapocznikow i Ryszarda Stanisławskiego "Kroją mi się piękne sny. Listy 1948-1971". To przede wszystkim zapis uczucia, które ich łączyło. W korespondencji artystka relacjonuje mężowi, jak wyglądała jej praca w Paryżu.

W 2015 roku została wydana biografia Aliny Szapocznikow "Ferwor. Życie Aliny Szapocznikow" napisana przez Marka Beylina.

Alina Szapocznikow – ciekawostki

• W parku im. Żołnierzy Żywiciela w Warszawie stoi rzeźba Aliny Szapocznikow, "Kobieta z dzieckiem";
• Od 7 października 2012 do 28 stycznia 2013 roku prace Aliny Szapocznikow znajdowały się w Museum of Modern Art w Nowym Jorku;
• W filmie Haliny Bielińskiej Sam pośród miasta (1965) pojawiła się rzeźba "Żagiew", którą wykonała Alina Szapocznikow.