Agata Tuszyńska

Pisarka, poetka i reportażystka. Córka Bogdana Tuszyńskiego, reportera i historyka sportu, i Haliny Przedborskiej, dziennikarki.

Historyk teatru, wyższe studia ukończyła na wydziale Wiedzy o Teatrze PWST w Warszawie, doktorat z nauk humanistycznych otrzymała w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. W latach 1987-1992 pracowała jako adiunkt w Instytucie Badań Literackich. W latach 1996-1998 wykładała w Centrum Dziennikarstwa w Warszawie, a od 2001 wykłada sztukę reportażu i wywiadu literackiego na Uniwersytecie Warszawskim.

Karierę literacką zaczynała w periodykach kulturalnych jako autorka tekstów o teatrze, łącząc to z zainteresowaniem biografistyką i reportażem literackim. Debiutowała w roku 1990 biografią findesieclowej aktorki warszawskiej, Marii Wisnowskiej, zastrzelonej w niewyjaśnionych okolicznościach przez jej kochanka, rosyjskiego oficera. W tym samym roku wydała w Instytucie Literackim w Paryżu książkę Rosjanie w Warszawie, opisującą życie i kulturę zniewolonej stolicy w latach zaboru rosyjskiego. Recenzent Tygodnika Powszechnego zauważył, że książka ukazuje jedną z twarzy Warszawy czasów Bolesława Prusa, której daremnie by szukać na kartach Lalki.

Materiały do biografii noblisty Isaaca Bashevisa Singera, urodzonego w Polsce i tworzącego w jidysz, Tuszyńska zbierała w Stanach Zjednoczonych, Izraelu, Francji i na polskiej prowincji, odkopując pokłady pamięci o zmarłych i nieobecnych. Książka Singer. Pejzaże pamięci, wydana w 1994 i wielokrotnie wznawiana w Polsce, ukazała się również w USA i we Francji. Krytyk The Boston Globe nazwał szczególną technikę narracyjną Tuszyńskiej, integrującą wypowiedzi wielu rozmówców, fascynującą tkaniną głosów; The New York Times pisał o autorce przywracającej do życia umarłe światy; londyński Times nazwał książkę pomnikiem nagrobnym życia, które przeminęło.

Agata Tuszyńska kontynuowała swoje zainteresowania odchodzącym światem polskich Żydów w tomie reportaży izraelskich Kilka portretów z Polską w tle, wydanym również w przekładzie francuskim. Pochodzące z tego zbioru opowiadanie Chłopiec na fotografii, zaadaptowano na scenę, wystawiano we Francji, Szwajcarii i we Włoszech. Dziesięć szkiców wielkiej delikatności, pomiędzy pisarstwem i poezją - pisał o książce francuski krytyk.

Wyznania gorszycielki - wspomnienia Ireny Krzywickiej, pisarki i feministki, autorki Wiadomości Literackich i wieloletniej przyjaciółki Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Agata Tuszyńska spisywała w podparyskiej miejscowości, gdzie Krzywicka mieszkała od połowy lat 60. Tuszyńska powróciła do historii Krzywickiej po jej śmierci, łącząc elementy biografii opowiadanej z klasyczną narracją literatury faktu w książce Długie życie gorszycielki. Na kanwie losów pisarki Tuszyńska opisała dylematy i wybory charakterystyczne dla znacznej części inteligencji polskiej w latach powojennych, a krytyk Rzeczpospolitej nazwał książkę wybitną, wyjątkową i wstrząsającą.

Tuszyńska jest autorką monografii Gwiazdy i gwizdy, traktującej o obyczajach i kulturze polskiej publiczności teatralnej na przestrzeni wieków. We współpracy z profesorem Hilarym Koprowskim, wybitnym polskim naukowcem zamieszkałym w USA i współodkrywcą szczepionki przeciw polio, napisała również jego biografię zatytułowaną Wygrać każdy dzień.

Równolegle z biografistyką i reportażem, Agata Tuszyńska uprawia twórczość poetycką. Jest autorką sześciu zbiorów poezji, z których najnowszy, zatytułowany Miejsce przy oknie ukazał się wiosną 2003 nakładem wydawnictwa Świat Literacki. Jej wiersze publikowano w przekładach angielskim, francuskim, hebrajskim, hiszpańskim i rosyjskim.

W 2007 roku ukazały się dwie książki Autorki - Rodzinna historia lęku oraz Ćwiczenia z utraty - będące dziennikiem-wspomnieniem z życia autorki i jej męża. Jest to zapis roku ich wspólnej, heroicznej walki z chorobą nowotworową.

Członkini Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, PEN-Clubu i ZAiKS-u. Stypendystka Uniwersytetu Columbia, Fundacji Fulbrighta, MacDowell, Ledig-Rowohlt, Kościuszkowskiej, Instytutu Yad Vashem i American Jewish Archives. Laureatka nagrody PEN-Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie reportażu i literatury faktu.