130 lat temu urodził się Marcel Proust
We wtorek 10 lipca przypada 130. rocznica urodzin Marcela Prousta , francuskiego pisarza, autora cyklu powieściowego W poszukiwaniu straconego czasu - dzieła uważanego za jedno z najwybitniejszych w literaturze światowej. Marcel Proust dzieciństwo spędził w Paryżu. W wieku 9 lat przeżył pierwszy atak astmy, choroba ta pogłębiając się z czasem zaciążyła nad życiem i twórczością pisarza. Ukończywszy słynne paryskie Lycee Condorcet, Proust odbył służbę wojskową. Początkowo studiował prawo, które porzucił dla literatury. Zaczął pisywać w dziennikach i czasopismach. W 1896 debiutował zbiorem opowiadań i wierszy Les Plaisirs et les Jours. Później przez blisko 10 lat pracował nad powieścią Jean Santeuil. Około 1900 odbył podróż do Wenecji, poza tym z powodu choroby nie opuszczał Paryża. Po śmierci rodziców pogrążył się w samotności. Odosobniony w apartamencie przy bulwarze Hausmanna cały swój czas poświęcił pisaniu. W 1913 ukazała się pierwsza część cyklu
W poszukiwaniu straconego czasu zatytułowana W stronę Swanna . Drugi tom - W cieniu zakwitających dziewcząt (1918) przyniósł pisarzowi Nagrodę Goncourtów. Za jego życia ukazały się drukiem jeszcze tylko dwa tomy: Strona Guermantes oraz Sodoma i Gomora . Ostatnie trzy: Uwięziona , Nie ma Albertyny i Czas odnaleziony nie zostały przez Prousta ostatecznie wykończone. Marcel Proust zmarł 18 listopada 1922 roku. Pierwsza edycja pięciu z siedmiu tomów dzieła Prousta w przekładzie Tadeusza Boya-Żeleńskiego trafiła do rąk polskiego czytelnika w 1937 r. Następne wydanie, uzupełnione o tłumaczenia dwóch
ostatnich tomów, dokonane przez Macieja Żurowskiego i Juliana Rogozińskiego, ukazało się w latach 1956-60. Obecnie trwają prace nad drugim polskim tłumaczeniem W poszukiwaniu straconego czasu. Pomysł nowego tłumaczenia na język polski powstał w związku z pojawieniem się pod koniec lat 80. we Francji nowej edycji dzieła, przygotowanej przez Jeana-Yvesa Tadié. Wydając na nowo Prousta w Pleiadzie, znacznie skorygował on zasady wcześniejszej edycji. Okazało się, że w 1954 edytorzy nie dysponowali wszystkimi rękopisami, maszynopisami i korektami, których dokonywał Proust. Edycję Jeana-Yvesa Tadié, ostatecznie uzupełnioną i poprawioną, uznano za kanoniczną wersję tekstu Prousta, na której powinny oprzeć się tłumaczenia.
pap