Więcej niż świadek

Jerzy Odrowąż-Pieniążek (1890-1974) był znaną postacią w kręgach towarzyskich Warszawy międzywojennej, jak i po II wojnie światowej. Większość swych wspomnień spisał w okresie okupacji, po wyjściu z wiezienia na Pawiaku. Pod koniec życia uzupełnił je rozdziałami o aresztowaniach w 1940 i 1953 roku, czy o strajku gimnazjalistów w 1905 roku, który odmienił bieg jego życia. Wszędzie, gdzie przebywał, nawiązywał Pieniążek liczne i interesujące kontakty: gdy kształcił się „na emigracji” (w Zurichu i w Monachium), potem w Londynie czasu pierwszej wojny i w Paryżu w roku 1919. W późniejszych latach było podobnie. Wokół Autora pojawiają się postaci znane z podręczników historii, wśród nich Gabriel Narutowicz. Zdecydowany w poglądach i działaniu, często popadał w konflikty z otoczeniem, uporczywie tropiąc wpływ „sitwy legionowej”. W służbie Rzeczypospolitej upatrywał jednak cel życia, przekonany, że polskie obywatelstwo, o które z determinacją zabiegał w Londynie czasu I wojny, zobowiązuje. Wspomnienia te,
zilustrowane i dopełnione w Aneksie o archiwalia ze zbiorów Autora, zachowują walor dokumentu, a do lektury zachęca iście wańkowiczowska swada narratora.