Represje wobec duchowieństwa górnośląskiego w latach 1939 - 1956 w dokumentach

Publikacja zawiera dokumenty ukazujące prześladowanie duchowieństwa świeckiego i zakonnego na terenie Górnego Śląska w okresie nazizmu i stalinizmu. Obrazują one metody oraz skalę represji stosowanych wobec duchowieństwa uważanego w obu systemach za wroga zagrażającego wprowadzaniu „jedynie słusznych” ideologii.

Publikowane dokumenty stanowią w dużej mierze pokłosie kwerendy, jaka została przeprowadzona w związku z przygotowaniami do wystawy pt. „i będą was prześladować... Represje wobec duchowieństwa śląskiego w latach 1939-1956”. Większość z nich (zwłaszcza dotycząca okresu powojennego) była prezentowana po raz pierwszy w Muzeum Historii Katowic na otwartej w marcu 2001 r. ekspozycji przygotowanej przez Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.

Prezentowane dokumenty zostały wytworzone przez instytucje państwowe i kościelne, a także osoby prywatne.

Pochodzą one głównie z Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach, archiwów parafialnych oraz ze zbiorów prywatnych. Należą do nich między innymi: dokumenty sądowe, protokoły przesłuchań, akty zgonu, doniesienia informatorów UB, artykuły prasowe, listy pasterskie, zapiski z kronik parafialnych, wspomnienia i listy prywatne. Z prezentowanych w publikacji 71 dokumentów kilka było już wcześniej publikowanych, ale dla pełniejszego zobrazowania problemu zdecydowano się na ich ponowną prezentację.

Kluczem dla całego tomu jest wstęp, w którym poruszone są kolejne zagadnienia i gdzie w nawiasach podaje się numer dokumentu. Materiały zostały uporządkowane tematycznie, a nie chronologicznie. Choć podzielone zostały na dwie części (II wojna światowa i lata 1945-1956) to mają numerację ciągłą. Zachowano oryginalny język dokumentów, a korekcie poddano jedynie błędy ortograficzne i interpunkcyjne. Tom jest pierwszym wyborem dokumentów pozwalającym na porównanie polityki stosowanej wobec Kościoła katolickiego w systemach totalitarnych.