Przeżyłem wszystkich poetów

Bohaterem nowej powieści Wacława Holewińskiego jest - tradycyjnie już chyba, bo mimo wszystkich różnic pokrewieństwo Ksawerego z bohaterami i Lamentu nad Babilonem i Za późno na modlitwę jest oczywiste - Polak rozpięty i nieszczęśliwy. Rozpięty między licznymi powinnościami: wobec ojczyzny, wobec historii, wobec narodu i jego sąsiadów, wobec bliskich, wobec kobiet, wobec siebie wreszcie - a marzeniami. Może obiektywnie niewygórowanymi - bo czy to tak wiele, chcieć być normalnym porządnym człowiekiem w normalnym świecie? - ale zrządzeniem losu wywindowanymi do kategorii absolutnie nieosiągalnych.

Nieszczęśliwy zaś ten Ksawery jest z powodu właśnie niemożności wydobycia się ze stanu rozpięcia, co i rusz przeradzającego się w jeszcze mniej wygodny stan rozdarcia. Tym bardziej nieznośny, że przez samego bohatera niezawiniony. Jak w wypadku większości nas zresztą. Którzybyśmy piękni byli i wspaniali, gdyby nie jakaś Jałta, jacyś komuniści, ubecy, Niemcy, Rosjanie i czort wie kto jeszcze; bo przecież nie my sami.