Wejdzie nowa lista lektur. Uczniowie nie znoszą tego bohatera

Komisje powołane przez MEN mają odchudzić podstawę programową najważniejszych przedmiotów na rok szkolny 2024/25. W przypadku języka polskiego wiąże się to także z ułożeniem na nowo listy lektur obowiązkowych. Małgorzata Niemczyńska, emerytowana polonistka, przejrzała wstępne propozycje zmian i widzi w nich jedno zasadnicze zaniedbanie.

- Co nam mówi ten spis lektur? Że jesteśmy krajem, który ma najpiękniejszą literaturę i żadna inna nie jest nam do niczego potrzebna. W starożytności jednak trudno znaleźć polskie lektury, więc na ozdobę można wrzucić Biblię, mitologię grecką i coś tam jeszcze. Ale potem już trzymamy się głównie polskich utworów, bez względu na ich wartość w dorobku literatury powszechnej - mówiła w rozmowie z "Gazetą Wyborczą".

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

"Co dobrego dla Polski wyniknęło z takiego bohatera?"

Małgorzata Niemczyńska jest za tym, żeby młodzież nie musiała czytać w całości "Dziadów" czy "Pana Tadeusza".

- Obecnie katujemy tymi utworami młodzież. Konrad z III części " Dziadów", [...] "Kochanek ojczyzny" uczniów doprowadza do furii, mnie zresztą też. Dlaczego mamy się delektować gościem, który kompletnie niczego nie osiągnął, pokłócił się z Panem Bogiem, by mu udowodnić, że jest równie dobry jak Stwórca, siedzi zamknięty w więzieniu i domaga się, by oddać mu rządy nad światem. Naprawdę, to jest przejaw skrajnej megalomanii. Co dobrego dla Polski wyniknęło z takiego bohatera? - pyta nauczycielka.

Zakochany 46-latek

Nie najlepsze wrażenie na Małgorzacie Niemczyńskiej robi również Stanisław Wokulski z powieści Bolesława Prusa.

- Niesłychanie wciągająca dla 18-latka historia o 46-letnim jegomościu, który się pierwszy raz zakochał i nie za bardzo wie, jak sobie radzić z tym dziwnym stanem. Wałkują tę "Lalkę" i wałkują, próbując z niej wyciągnąć głębokie treści, z których najgłębszą jest to, że społeczeństwo w połowie XIX wieku było bardzo podzielone. No było, i co z tego wynika dla współczesnego człowieka? Ktoś wskazuje jakiś problem do rozważenia? - tłumaczy doświadczona pedagożka.

Obrona Jasnej Góry czy Czarnogóry?

Bardziej mieszane uczucia Małgorzata Niemczyńska ma wobec klasyki Henryka Sienkiewicza.

- Większość słabszych uczniów "Potop" lubi. Od czasu do czasu wyślą co prawda Kmicica do Czarnogóry zamiast pod Jasną Górę, ale to drobiazg. [...] Jest też spora grupa, zwłaszcza chłopców, która "Potop" źle znosi. Mają uraz do literatury obracającej się wokół tematu, kto komu przylał mocniej. I ten uraz, to jest całkiem pozytywne zjawisko. [...] Taki jest "Potop", ale [...] dobro, koniec końców, zwycięża. I to nie po śmierci bohatera, jak mu przypinają order do krzyża na grobie, ale tu i teraz w postaci uczuć drogich ci ludzi. To faktycznie krzepi serca - zwróciła uwagę.

Czy Obajtek czytał Sienkiewicza?

Polonistka podkreśla także jeszcze jedną korzyść z czytania "Potopu".

- Jestem pewna, że ktoś, kto wychował się na Sienkiewiczu, nie będzie "mówił Obajtkiem", choćby był najbardziej aroganckim przedstawicielem władzy, idącej po swoje - podsumowała Małgorzata Niemczyńska.

Patriota w czasie pokoju

Na liście lektur obowiązkowych w szkole średniej nauczycielce brakuje kilku pozycji m.in. "Nie-Boskiej komendii" Zygmunta Krasińskiego, "Ojca Goriot" Honore de Balzaca, "Medalionów" Zofii Nałkowskiej oraz "Odprawy posłów greckich" Jana Kochanowskiego.

- Jest tam rzadkość nad rzadkościami. A mianowicie przedstawiony jest w niej ideał człowieka obdarzonego odwagą cywilną, który potrafi być patriotą podczas pokoju. U nas o takich rzeczach nie za bardzo jest mowa, bo my tylko w kółko swoją krew serdeczną przelewamy. Być może dobrze byłoby, żeby taki bohater literacki znalazł się w obowiązkowych lekturach - zaproponowała Małgorzata Niemczyńska.

W 50. odcinku podcastu "Clickbait" zachwycamy się serialem (!) "Pan i Pani Smith", przeżywamy transformacje aktorskie w "Braciach ze stali" i bierzemy na warsztat… "Netfliksową zdradę". Żeby dowiedzieć się, czym jest, znajdź nas na Spotify, Apple Podcasts, YouTube, w Audiotece czy Open FM. Możesz też posłuchać poniżej: