Einstein. Jego życie, jego wszechświat

Wiemy, kim był Albert Einstein. Znamy - przynajmniej pobieżnie - listę jego najważniejszych dokonań, łącznie z najsłynniejszym wzorem świata, pamiętamy o nagrodzie Nobla, a także bez trudu przywołujemy z pamięci wizerunek uśmiechniętego mężczyzny z bujną, niesforną czupryną.

Niezwykłość biografii Isaacsona polega nie tylko na tym, że dzięki niej uświadamiamy sobie, jak mało w gruncie rzeczy wiemy. I nie tylko na tym, że weryfikuje obiegowe opinie, jak choćby tę o Einsteinie niemiłosiernie ponoć rzępolącym na skrzypcach.

Książka Waltera Isaacsona jest wyjątkowa, ponieważ jasno pokazuje, w jaki sposób Albert Einstein został wielkim Einsteinem. Bynajmniej nie było mu to przeznaczone. W trudnych i zniechęcających początkach kariery mógł równie dobrze obrać inną drogę; zostać dyrektorem urzędu patentowego w Bernie lub znakomitym konstruktorem nowatorskich urządzeń elektrycznych.

Pomysłowość, upór, pracowitość, wielka wiedza i niespożyta energia - te cechy sprawiły, że wbrew wszelkim przeciwnościom (również takim jak żydowskie pochodzenie) Einstein dostał się do panteonu naukowych sław wszechczasów. Isaacson opisuje nie tylko życie swojego bohatera; wiele miejsca poświęca też jego naukowej działalności, przystępnie tłumacząc zawiłości jego teorii, a także na każdym kroku podkreśla, czego przede wszystkim powinniśmy uczyć się od Einsteina:

Konkurencyjne zdolności jakiegoś społeczeństwa nie zależą od tego, jak skutecznie wbija się dzieciakom do głowy tabliczkę mnożenia czy układ okresowy pierwiastków, lecz od tego, jak szkoła stymuluje wyobraźnię i kreatywność.

Tu leży, jak myślę, klucz do geniuszu Einsteina i lekcji, jaką daje nam jego życie. Jako uczeń nigdy nie błyszczał, jeśli chodzi o pamięciowe opanowanie materiału. Później zaś, jako fizyk teoretyk, odnosił sukcesy nie dzięki bezwzględnej, żelaznej sile wnioskowania, ale dzięki swej wyobraźni i twórczemu myśleniu.