Pogrążeni i ocaleni

Słowa stanowiące tytuł zbioru szkiców Primo Leviego o życiu w nazistowskich obozach załady pochodzą z Boskiej komedii Dantego: „i sommersi” to „strąceni na dno”, „i salvati” to „zbawieni”. Primo Levi potraktował je przenośnie, stosując do rzeczywistości lagra. Ta para przeciwieństw okazywała się w obozie najważniejsza: decydowała o życiu lub śmierci. Ponieważ codzienna walka o przeżycie toczyła się nieustannie, nowo przybyli dzielili się spontanicznie na tych, co zaczynają „pogrążać się”, i na tych, co być może zdołają „ocaleć”.

Jak wyglądał układ hierarchii w obozie i jakie techniki stosowano, by unicestwić człowieka? Jak układały się stosunki między prześladowcami a prześladowanymi? Kim byli osobnicy zaludniający „szarą strefę” kolaboracji? Jak człowiek stawał się potworem? Czy przebywający w obozie mogli zrozumieć logikę mechanizmu zagłady? Czy bunt był możliwy? Jak funkcjonuje pamięć w sytuacji skrajnych doświadczeń? - to pytania, na które Primo Levi szuka odpowiedzi.