Powstanie umarłych . Historia pamięci 1944-2014

Powstanie warszawskie istnieje dziś w przestrzeni publicznej w postaci niezliczonych, zróżnicowanych nośników, tworzących chmurę rzeczy, zdarzeń i wyobrażeń. To tatuaże, koszulki, nalepki na zderzakach, gry planszowe i muzeum, które przyciąga turystów, zapewnia edukację i rozrywkę.

Powstanie to również zjawisko łączące w sobie sprzeczne, wydawałoby się, cechy: dumę i poczucie zagrożenia, tworzenie wspólnoty politycznej i niechęć wobec polityków, lokalny wymiar rodzinny i spoiwo narodowej pamięci.

Czy powstanie nas łączy, czy dzieli? Czy pozwala myśleć o przyszłości, czy utrzymuje w przywiązaniu do nieprzepracowanych traum wojennej przeszłości? Czy naprawdę pochowaliśmy umarłych w powstaniu?

Można powiedzieć, że powstanie warszawskie dysponuje dziś olbrzymim potencjałem jako generator sensu – katalizator nastrojów, punkt orientacyjny, narzędzie zdolne zarówno do budowania wspólnoty, jak i wykluczania obcych. Skomplikowana historia pamięci przekuła powstanie w potężny mit, zdolny inspirować, porywać i napełniać dumą. Ta sama historia uczyniła je zarazem podatnym na polityczne zawłaszczenia i negatywne odczytania.

ze wstępu autora