Dziady I: Widowisko

Dziady są arcydziełem romantyzmu polskiego. Osobiste przeżycia (nieszczęśliwa miłość do Maryli Wereszczakówny) i aktualne wydarzenia polityczne (śledztwo i aresztowania wśród filomatów oraz martyrologia młodzieży polskiej), przeniósł poeta na płaszczyznę eschatologiczną odwiecznych zmagań dobra i zła oraz relacji świata żywych i świata zmarłych. Starodawny obrzęd ku czci zmarłych przodków, dziady, uczynił łącznikiem między poszczególnymi częściami utworu. Rytuał ten stał się także okazją do refleksji nad człowiekiem i człowieczeństwem, miłością, przeznaczeniem, wizją świata i zaświatów, sytuacją Polski i jej przyszłością. Mickiewicz stworzył dzieło łączące sprawy narodowe z uniwersalnymi, osobiste z ogólnoludzkimi, wpisując los pojedynczego człowieka i narodu w krąg ponadczasowych zdarzeń.