Ścigając pamięć

„Ścigając pamięć” to autobiograficzna powieść Grażyny Szapołowskiej, która wiedzie czytelnika przez dwa równoległe światy. Niezwykle poruszająca relacja z ostatnich dni życia matki autorki – Wandy Szapołowskiej, przeplata się ze wspomnieniami z pasjonującego życia aktorki.

W powieści Grażyna Szapołowska opowiada o emocjonalnej podróży, którą odbywa w dwóch przestrzeniach: realnej i umysłowej. Pierwsza ma określony czas i miejsce. Jest nim dom w Aninie i okres rozpięty na 13-14 tygodni, w trakcie których umierała matka bohaterki. Poszczególne zdarzenia i fakty zapisane są w formie notatek i relacji. Tworzą dziennik, który stanowi główną oś historii. Jednocześnie te najprostsze czynności: gry w karty, podcinanie włosów czy parzenie kawy oraz słowa budzą pamięć i przywołują liczne obrazy z przeszłości. Czytelnik poznaje w ten sposób wspomnienia bohaterki – drugą przestrzeń powieści.

Jak dziwnie działa ludzki mózg... Upycha wspomnienia w niewidocznych miejscach. Wprowadza je w letarg. I rozciąga cieniutkie, niepozorne nitki po całym ciele. Zaczepia je w podniebieniu, na skórze, w oczach. Echo smaku, zapachu, koloru czy właśnie odczuwanej temperatury wprawia je w drżenie i wybudza pamięć. Trochę sztuczne obrazy o zaburzonej perspektywie stają przed oczami intensywniej niż teraźniejszość, jakby ktoś bez ostrzeżenia przesunął dekorację za moimi plecami – pisze Szapołowska.

Surowe opisy ze szpitalnych pomieszczeń, pełna walki i traumatycznych chwil codzienność, przeplata się z ciepłymi wspomnieniami. Obrazami z przeszłości kierują emocje i wrażliwość autorki. Szapołowska opisuje swoje dzieciństwo w rodzinnym domu, wspólne zabawy z siostrą, młodość i początki pracy w jeleniogórskim Teatrze Dolnośląskim, następnie naukę w warszawskiej Akademii Teatralnej. Aktorka szczególnie ciepło przywołuje zajęcia z Profesorem Andrzejem Łapickim. Jej pamięć wraca do pracy na planach filmowych w słonecznym Los Angeles, mroźnym Petersburgu, Budapeszcie, Rzymie, a nawet Damaszku. Obrazy z przeszłości uzupełniają wspomnienia wakacji we Francji, przypadkowych osób spotkanych na lotniskach czy w hotelach, wreszcie przyjaźni i miłości.

Spod maski zimnej femme fatale wyłania się kobieta o niezwykłej wrażliwości, czułości i empatii, obdarzona wyjątkową umiejętnością obserwacji ludzi, ich potrzeb i otoczenia. Dzięki lekturze książki czytelnik ma szansę poznać Grażynę Szapołowską w jej najważniejszych, życiowych rolach: córki, matki, siostry oraz żony i opiekunki.