Wasilij Aksionow

Jeden z największych współczesnych prozaików rosyjskich.

Jego rodzice byli ofiarami stalinowskich represji. Matka, Jewgienija Ginzburg, profesor uniwersytetu w Kazaniu, spędziła kilkanaście lat w obozach pracy. Głośne stały się jej wspomnienia więzienno-obozowe Stroma droga, tłumaczone na wiele języków zachodnich, wydane również w Polsce w drugim obiegu. Wasilij mieszkał z matką tylko w latach 1948-50, kiedy osiedliła się w Magadanie.

Jego proza stawała się coraz bardziej krytyczna wobec radzieckiej rzeczywistości, nawet jej forma kłóciła się z obowiązującymi kanonami. Aksionow eksperymentował, sięgał po nowe środki wyrazu, po fantastykę, groteskę. Coraz ostrzejsze szykany sprawiły, że w r. 1980 wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Obecnie odwiedza Rosję, gdzie przywrócono mu obywatelstwo i ukazują się jego książki.

Twórczość Aksionowa rozwijała się w opozycji do dziedzictwa epoki stalinizmu, była wyrazem sprzeciwu wobec form życia radzieckiego, jego instytucji, etyki, obyczajowości, sztuki i literatury, skrępowanej socrealistycznymi zakazami i nakazami. Do najbardziej znanych należą głośne powieści poświęcone moralnym dylematom młodego pokolenia (Koledzy, Gwiaździsty bilet, Apiesiny iż Marokko) i opowiadania zebrane w tomach Katapulta, W pół drogi do księżyca. Na emigracji powstały m.in. powieści Ostrow Krym, Bumażnyj piejzaż. Głośna trylogia Moskiewska saga, epicka opowieść o moskiewskiej rodzinie inteligenckiej w latach stalinizmu, z siłą tołstojowskiej narracji i emocjonalnym bogactwem Doktora Żywago ukazuje historię ludzi walczących o przetrwanie. Porównywane z Wojną i pokojem tomy Pokolenie zimy, Wojna i więzienie, Więzienie i pokój okrzyknięto najgłośniejszym wydarzeniem literackim ostatniego dziesięciolecia.

Oparzenie, najsławniejsza i najwybitniejsza powieść Aksionowa, stała się bezpośrednią przyczyną emigracji pisarza. Powieść Nowy słodki styl to znakomity "poemat dygresyjny prozą", w którym pisarz dokonuje rozrachunku ze swoimi emigracyjnymi latami.