Artur Schopenhauer

Filozof, pisarz niemiecki.

Twórca i najwybitniejszy rzecznik filozoficznego pesymizmu. Nie był filozofem akademickim, rozgłos zdobył późno, jego pisma należały do kanonu lektur wykształconego człowieka na przełomie XIX i XX w. Filozofia Schopenhauera przeżywała zmienne koleje. Jako antyteza filozofii heglowskiej zyskuje znowu popularność i znaczenie.

Urodził się w Gdańsku, przy ulicy Św. Ducha 47, w zamożnej rodzinie kupieckiej. Kształcił się na uniwersytetach w Göttingen, Berlinie i Jenie. Kiedy osiadł we Frankfurcie nad Menem, zaczął prowadzić samotne życie, studiując buddyzm i hinduistyczny mistycyzm.

Jego koncepcje filozoficzne cechuje woluntaryzm, opierający się na twierdzeniu, że istotą rzeczywistości jest wola, czyli ślepy, bezrozumny popęd. Schopenhauer, pozostając pod wpływem teorii poznania Kanta, twierdził, że człowiek poznaje zjawiska, które są jedynie przejawem istoty rzeczy. Głosił pesymistyczny pogląd o nieuchronności ludzkiego cierpienia, którego źródeł upatrywał m.in. w refleksji i samowiedzy człowieka, a także w jego dążeniu do szczęścia, nieosiągalnego ze względu na ludzką naturę.

Schopenhauer widział trzy sposoby ograniczenia cierpienia: poprzez wyrzeczenie się dążeń i pragnień, czyli osiągnięcie stanu nirwany, a także poprzez współczucie dla innych cierpiących istot i kontemplację sztuki. Poglądy tego filozofa, łączące elementy myśli Wschodu i Zachodu, wywarły ogromny wpływ m.in. na koncepcje Fryderyka Nietzschego, a także na całą dekadencką literaturę modernizmu.

Schopenhauer opublikował wiele pism, m.in. Świat jako wola i przedstawienie (1819), O wolności ludzkiej woli (1839) i O podstawie moralności (1840).