Józef Czapski

Malarz, rysownik, eseista i publicysta. Początkowo studiował prawo w Petersburgu. Odznaczony orderem Virtuti Militari za wojnę polsko-bolszewicką 1920. Od 1921 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u J. Pankiewicza. Związany z kapistami, z którymi w latach 1924-1931 tworzył w Paryżu. W okresie 1939-1941 więziony w Rosji (m.in. w Starobielsku). W latach 1941-1942 jako oficer Armii Polskiej w ZSRR poszukiwał zaginionych oficerów, potem żołnierz II Korpusu Polskiego. Od 1945 na stałe w Paryżu, gdzie współpracował z pismami emigracyjnymi i francuskimi.

Współzałożyciel i współredaktor paryskiej Kultury. Sowiecką rzeczywistość opisał w wielokrotnie wznawianych i tłumaczonych na języki obce "Wspomnieniach starobielskich" (1944) i "Na nieludzkiej ziemi" (1949). Autor esejów na temat sztuki, religii, polityki i literatury ("Patrząc" 1983, "Czytając" 1990, "Swoboda tajemna" 1991) oraz artykułów krytycznych i programowych poświęconych koloryzmowi. W 1937 opublikował "O Cézannie i świadomości malarskiej", a w 1938 monografię J. Pankiewicza. W malarstwie nawiązywał do postimpresjonizmu. Używając nasyconych barw i kontrastowych zestawień kolorystycznych, uzyskiwał efekt silnej ekspresji i groteski. Malował portrety, pospolite wnętrza, martwe natury i pejzaże. Znane obrazy: "Tramwaj" (1934-1935), "Żółty szal" (1937), "Czerwona kawiarnia" (1956), "Pociąg podmiejski" (1967).