Józef Mackiewicz

Polski powieściopisarz i publicysta.

Urodził się w rodzinie polskiej w czasie jej pobytu w Rosji, w Petersburgu, w roku 1902. Potem mieszkał w Wilnie. Walczył o Polskę jako ochotnik w kawalerii w czasie wojny polsko - bolszewickiej roku 1920. Walczył w bitwie warszawskiej. Studiował nauki przyrodnicze.

W latach trzydziestych w Wilnie zaczął publikować pierwsze utwory literackie i książki, oraz współpracował z wileńskim dziennikiem "Słowo", którego redaktorem naczelnym był jego brat, Stanisław Cat Mackiewicz. Po wybuchu wojny do roku 1944 przebywał pod Wilnem, w swoim domku w Czarnym Borze. Nie chcąc współpracować piórem z sowieckim okupantem zarabiał na utrzymanie jako drwal i furman.

Także po nastaniu okupacji niemieckiej nie przyjął propozycji pracy w redakcji koncesjonowanego przez propagandę niemiecką wileńskiego dziennika "Goniec Codzienny". Opublikował jednak w tym piśmie niedługo po wkroczeniu Niemców artykuł (i dwa fragmenty prozy literackiej), mówiący o istocie komunizmu i sowieckiej okupacji. Zapewne także z powodu tych publikacji - w roku 1942 został na Mackiewicza wydany wyrok śmierci przez polskie władze podziemne, zapewne nie bez udziału prowokatorów sowieckiego kontrwywiadu. Wyrok został jednak zawieszony przez dowódcę okręgu wileńskiego AK.

W roku 1943, już za zgodą AK, wyjechał do Katynia, i opublikował po powrocie wstrząsający reportaż w "Gońcu Codziennym". Był to początek jego publikacji wokół sprawy katyńskiej.

Uciekając przed zbliżającą się Armią Czerwoną i okupacją Polski, Mackiewicz przeniósł się w maju 1944 roku do Warszawy, a następnie, tuż przed powstaniem, do Krakowa. Stąd w styczniu 1945 roku uszedł przez Czechosłowację do Austrii. Wkrótce znalazł się we Włoszech, gdzie na zlecenie władz II Korpusu gen. Andersa rozpoczął pracę nad polską "białą księgą" o Katyniu. Następnie mieszkał w Londynie, gdzie współpracował z pismem "Lwów i Wilno" redagowanym przez Cata Mackiewicza.

Był też współpracownikiem londyńskich "Wiadomości", paryskiej "Kultury" i wielu pism obcojęzycznych. Od 1954 roku (do śmierci w 1985 roku) mieszkał w Monachium. W 1952 wystąpił przed komisją Kongresu USA badającą zbrodnię katyńską. Zwalczany przez wiele kręgów emigracji i stąd pozbawiony stałych źródeł zarobkowania pisarz, wraz z żoną, pisarką Barbarą Toporską, żył w więcej niż skromnych warunkach (do końca życia miał tylko polskie obywatelstwo).

Napisał wiele esejów, wspomnień i powieści. Jego książki przełożono na wiele języków. Jego twórczość wydaje od 1972 roku wydawnictwo Kontra, nagrodzone za to w 2009 roku nagrodą Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie.

W swojej twórczości łączył elementy dokumentalne z powieściowymi. Uważano go za postać kontrowersyjną, głównie przez wyraziste poglądy polityczne i pasję polemiczną.