Dobrze byłoby, gdybyśmy mogli wybierać osobę, w której się zakochamy, a potem byli w stanie utrzymać jednakową, spokojną siłę tego uczucia po obu stronach do końca życia. A może wcale nie? Może lepiej byłoby poddać się dzikiemu, obezwładniającemu uczuciu spadającemu na nas nie wiadomo skąd, rzucić pracę i całe dotychczasowe życie, ciesząc się faktem, że doznaliśmy miłości jedynej i prawdziwej? Czy to przestarzały koncept, a najbardziej odpowiednią formą życia uczuciowego dla współczesnego człowieka byłaby poliamoria?
Znany psycholog Bogdan Wojciszke gawędzi na te i inne tematy (ułożone hasłami od „Altruizmu” aż po „Życie bez miłości”) z trenerką Renatą Mazurowską, a główne przesłanie jest takie, że… o miłości nie da się powiedzieć nic na pewno. Rozliczne badania prowadzone w celu zrozumienia fenomenu, który wydaje się nie do zrozumienia, często tylko niwelują się nawzajem. Lub też prowadzą do wniosku, że miłość opiera się wszelkim regułom. Nie można z całą pewnością stwierdzić, że osoba A o właściwościach XYZ na pewno zakocha się i stworzy trwały i tęczowy związek z osobą Ą o właściwościach ZYX. Profesor burzy tym samym piękny mit, którym karmią nas portale randkowe i biura matrymonialne: wypełnij test osobowości, a znajdziemy ci na 100% idealnego partnera w cenie abonamentu! On sam kilkakrotnie odmówił współpracy przy tworzeniu takich testów. I jak tu teraz mają żyć wszyscy single, którzy już myśleli, że jest dla nich nadzieja?
Alfabet miłości w ogóle nie jest książką, po przeczytaniu której można się poczuć lepiej. Przewija się przez nią motyw, że każda namiętność – jedna z trzech składowych miłości – musi się skończyć, a samo pragnienie miłości zawiera w sobie sprzeczność: chcemy stabilnej relacji z daną osobą, a jednocześnie ta stabilność szybko się nudzi i zaczynamy zaglądać na inne podwórka, powtarzając schemat. Na sam kształt i trwałość związku też mamy niewielki wpływ, ponieważ kluczową rolę spełnia tu fakt, czy jesteśmy ogólnie szczęśliwi i pogodni, czy nie. Z drugiej strony jest kilka sposobów, które możemy wdrożyć do naszego codziennego postępowania i liczyć na to, że zaprocentują. Najciekawszy wydaje się tu koncept, że nie tylko osobowość determinuje zachowania, ale też może być odwrotnie – świadome reagowanie naszych zachowań może zaowocować zmianą nas samych. Z korzyścią dla związku.
Alfabet obiecuje zająć się wszystkimi aspektami miłości od A do Z, ale niektóre tematy widocznie nie interesują pana profesora – lub też ma na ich temat wyrobione, dosyć zwięzłe zdanie – na przykład pytanie, czy można kochać dwie osoby naraz, lub czy możliwe są związki poliamoryczne, ucinane są bardzo szybko z sugestią, że jest to dosyć dziwne, niezrozumiałe i że jeśli coś takiego w ogóle naprawdę istnieje, to może to dotyczyć jedynie niewielkiej liczby osób. Lub też takie stwierdzenia Wojciszke: „dla kobiety nie ma seksu bez zobowiązań”, a nawet to, że „psy są empatyczne, w przeciwieństwie do kotów, bo koty zajmują się same sobą” – powinno być tu naukowo i obiektywnie, w końcu jest to rozmowa dwojga renomowanych psychologów, ale momentami mocno przebijają tu zdecydowane poglądy profesora, niekiedy w sprawach zabawnych – jak niedocenianie empatycznych możliwości kotów – a innym razem w sprawach, o których chciałoby się podyskutować więcej. Przychodzi na myśl, że psychologia jest jednak nauką bardzo płynną,
wiele zależy w niej od przekonań i intencji badacza, od jego płci, wieku, wychowania. Sam Wojciszke zwraca uwagę, że „kiedyś Freudowi wydawało się, że dzieci mają życie seksualne jak dorośli, dziś wydaje nam się, że dorośli mają życie seksualne jak dzieci”. Prawdopodobnie wszystkie twierdzenia zawarte w tej książce dałoby się obalić w podobny sposób, na temat każdego zrobić alternatywne badania, które dowiodą czegoś zupełnie innego, a niektóre po prostu trącą myszką. Miło jest pogadać od A do Z na tematy związane z miłością, dobrze jest dowiedzieć się kilku ciekawych rzeczy, ale ta pogawędka nie prowadzi do konkretów – próba schwytania miłości w siatkę zrozumienia nie może się udać.